مقایسه میزان رضایت زناشویی و تامین عاطفی در زنان با شخصیت مهرطلب و عادی ( مهربان) در شهرستان بم
چکیده
هدف اصلی این تحقیق مقایسه میزان رضایت زناشویی و تأمین عاطفی در زنان با شخصیت مهرطلب و عادی (مهربان) در شهرستان بم بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه زنان متأهل ساکن در شهر بم است که حداقل دو سال و حداکثر پنج سال از ازدواجشان گذشته است. روش نمونه‌گیری این پژوهش هدفمند در دسترس بود و نمونه‌گیری تا زمانی ادامه یافت که در هر گروه از تیپ‌های شخصیتی (مهرطلب و مهربان) حداقل 30 مورد قرار بگیرند. به‌دلیل محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری بیماری کرونا، محقق از طریق شبکه‌های اجتماعی اقدام به نمونه‌گیری و توزیع پرسشنامه نمود. در این تحقیق، برای گردآوری اطلاعات مرتبط با مبانی نظری تحقیق از روش کتابخانه‌ای استفاده شد و برای جمع آوری داده ها، از روش میدانی با استفاده از ابزار پرسشنامه استفاده شد. پرسشنامه‌های استفاده شده برای گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته سنجش مهرطلبی و مهربانی بود که براساس نظریه کارن هورنای طراحی شد. همچنین پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ و مقیاس صمیمیت زناشویی تامپسون و والکر، سایر ابزارهای گردآوری داده‌ها در این تحقیق بودند که روایی و پایایی آن‌ها مورد تایید قرار گرفت. در این تحقیق داده‌های گردآوری شده توسط ابزار تحقیق توسط نرم‌افزار SPSS نسخه 22 تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان داد که بین میزان رضایت زناشویی و تامین نیازهای عاطفی در زنان با شخصیت مهرطلب با زنان با شخصیت مهربان در شهرستان بم تفاوت معناداری وجود دارد یعنی زنان با شخصیت مهرطلب احساس میزان کمتری از رضایت زناشویی و تامین نیازهای عاطفی دارند.
واژگان کلیدی:
رضایت زناشویی، تأمین عاطفی، مهرطلب، مهربان، زنان
فهرست مطالب
1-6-تعاریف مفهومی و عملیاتی واژگان کلیدی تحقیق. 7
فصل دوم: مباني تحقيق و مروري بر تحقيقات انجام شده 10
2-2-مباني تئوري يا نظري تحقيق. 11
2-2-1-مبانی نظری رضایت زناشویی.. 11
2-2-1-1-تعریف رضایت زناشویی.. 11
2-2-1-2-عوامل مؤثر بر رضایت زناشویی.. 13
2-2-1-3-نظریه‌های رضایت زناشویی.. 15
2-2-1-3-1-رویکرد روان پویایی.. 15
2-2-1-3-2-رویکرد رفتارگرایی.. 15
2-2-1-3-4-رویکرد لیوانز و اسپانر. 16
2-2-1-3-5-رویکرد مبادله‌ی اجتماعی.. 17
2-2-1-3-6-رویکرد آسیب‌پذیری، تنیدگی و سازش… 17
2-2-1-3-7-نظریه‌ی یادگیري اجتماعی.. 18
2-2-1-3-8-نظریه‌ی عمل متقابل و نقش تعارض‌ها 18
2-2-1-4-همبسته‌های بین رضایت زناشویی و شخصیت.. 18
2-2-2-مبانی نظری تأمین نیازهای عاطفی.. 19
2-2-2-2- نیازهاي اساسی روانشناختی از دید نظریه‌پردازان. 20
2-2-2-2-1-نظریه دسی و ریان. 20
2-2-2-3-نظریه‌ها و رویکردهای تأمین عاطفی.. 22
2-2-2-3-1-نظریه‌ی دلبستگی جانسون و ویفن.. 22
2-2-2-3-2-مدل مثلث عشق استرنبرگ.. 22
2-2-2-3-3-دیدگاه عشق به مثابهي قصه. 23
2-2-2-3-4-دیدگاه رشدي فارمن.. 23
2-2-2-3-5-رویکرد تعاملی باگاروزي.. 24
2-2-2-3-6-رویکرد تعاملی شارپ.. 25
2-2-3-2-رویکردهاي نظري شخصیت.. 27
2-2-3-2-1-رویکرد روان تحلیلی.. 27
2-2-3-2-2-روانشناسی فردنگر. 28
2-2-3-2-3-رویکرد تحلیلی یونگ… 29
2-2-3-2-4-رویکرد رفتارگرایی.. 29
2-2-3-2-5-رویکرد انسان‌گرایی.. 30
2-2-3-2-6-رویکردهاي سنخ شناختی (تیپ‌شناسی) 31
3-3-ابزار و روش گردآوری داده‌ها 50
3-3-1-اعتبار پرسشنامه‌های تحقیق. 52
3-4-جامعه و نمونه آماری تحقیق. 53
3-5-روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 53
4-2-جداول فراوانی برای متغیرهای دموگرافیک… 56
4-3-1-آزمون کولموگروف اسمیرنوف.. 57
فرضیه چهارم: میزان تامین عاطفی در زنان با شخصیت مهربان در شهرستان بم در سطح بالایی قرار دارد. 59
فصل پنجم : بحث و نتیجه‌گیری.. 62
5-3- بحث و تفسیر نتایج پژوهش… 64
5-4-1-محدودیت‌های در اختیار محقق. 67
5-4-2-محدودیت‌های خارج از اختیار محقق. 67
5-5-2-پیشنهادهایی جهت پژوهشهای آینده 68
فهرست جدول‌ها
عنوان صفحه
جدول4-1- شاخص‌های آماری مرتبط با بررسی متغیرها در تحقیق. 55
جدول4-2- توزیع فراوانی و درصد نمونه آماری بر اساس متغیر سن.. 56
جدول4-3- توزیع فراوانی و درصد نمونه آماری بر اساس متغیر میزان تحصیلات.. 56
جدول4-4- توزیع فراوانی و درصد نمونه آماری بر اساس متغیر مدت زمان ازدواج. 57
جدول4-5- آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای هر یک از متغیرها 57
جدول 4-6- آمار توصیفی رضایت زناشویی.. 58
جدول 4-7- نتایج آزمون t تک نمونه ای.. 58
جدول 4-8- آمار توصیفی رضایت زناشویی.. 58
جدول 4-9- نتایج آزمون t تک نمونه ای.. 58
جدول 4-10- آمار توصیفی تامین عاطفی.. 59
جدول 4-11- نتایج آزمون t تک نمونه ای.. 59
جدول 4-12- آمار توصیفی تامین عاطفی.. 59
جدول 4-13- نتایج آزمون t تک نمونه ای.. 60
جدول 4-14- آمار توصیفی رضایت زناشویی به تفکیک گروه 60
جدول 4-15- جدول آزمون t دو نمونه مستقل برای رضایت زناشویی.. 60
جدول 4-16- آمار توصیفی تامین عاطفی به تفکیک گروه 61
جدول 4-17- جدول آزمون t دو نمونه مستقل برای رضایت زناشویی.. 61
منابع فارسی
- احدی، ب. (1388)، رابطه بین ویژگیهای شخصیتی و رضایت زناشویی، مجله روانشناسی معاصر 2(2)، 36-31.
- احمدی موسوی، م.، کارگر بیده، ش.، مظفر، ع. (1394). عوامل موثر افزایش امنیت اجتماعی وچالش های فراروی آن در پرتو پیشگیری خانواده مدار. فصلنامه علمی ، بصیرت و تربیت اسلامی 12(33)، 75-99.
- اسماعیل‌زاده‌پوریا، م. (1399)، ارزشیابی شخصیت. چاپ دوم، انتشارات راه، تهران.
- اعتمادی، ع. (1384) بررسی و مقایسه اثربخشی رویکرد روانی آموزشی مبتنی بر شناختی رفتاری و ارتباط درمانی بر صمیمیت زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره در شهر اصفهان، پایاننامه دکتری، رشته مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تربیت معلم.
- اعتمادی، عذرا. (1384)، بررسی و مقایسه اثربخشی رویکرد روانی- آموزشی مبتنی بر شناختی¬ رفتاری و ارتباط¬ درمانی بر صمیمیت زوجین مراجعه¬کننده به مراکز مشاوره در شهر اصفهان. پایان¬نامه دکتری. دانشگاه تربیت معلم.
- امان‌الهی، عباس. (1384)، بررسی رابطه‌ی ویژگیهای شخصیتی و عوامل فردی- خانوادگی با رضایت زناشویی در کارکنان اداره‌های دولتی شهر اهواز، پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه شهید چمران.
- آرميده، ر.، رضاخاني، س. (1398)، پيش بيني انتظار از ازدواج بر اساس سبک هاي دلبستگي و ويژگي هاي شخصيتي، زن و جامعه (جامعه شناسي زنان) 10(4)، 243-223.
- بریکر، ه. (1390)، مهرطلبی بیماری راضی کردن دیگران. ترجمه مهدی قراچه داغی. انتشارات پیک بهار.
- بهنام فر، م؛ و طلایی، ز. (1393)، نقد روانشناختی شخصیت در رمان سالمرگی بر مبنای نظریه کارن هورنای. فصلنامه متن پژوهی ادبی 18(62)، 193-175.
- پارپایی، ر.، امیری، ح.، عارفی، م. (1399)، برازش مدل علی مبتنی بر پیش بینی رضایت زناشویی بر اساس سبک دلبستگی و ویژگی شخصیتی با میانجیگری ارتباط موثر همسران در زنان، فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی 15(57)، 130-117.
- تمیمیان، م.، طالب زاده شوشتری، م. (1394)، بررسی رابطه بین تعارض نقش باسلامت روان درکارکنان زن متاهل شاغل درادارات دولتی شهراهواز،سومین کنفرانس بین المللی روانشناسی و علوم اجتماعی،تهران.
- ثنایی، ب. (1379)، ازدواج؛ انگیزه‌ها، پرتگاه‌ها و سلامت آن، مجله پژوهشهاي تربیتی دانشگاه تربیت معلم (3و4)، 43-19.
- جعفرزاده، ف. (1390). مقایسه ی سبکهای مقابله با استرس و رضایت زناشویی در زنان براساس عامل ناباروری، پایان نامه ی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.
- جعفری، ژ.، محمدی، م. (1395)، پیش بینی رضایت زناشویی بر اساس تیپ های شخصیتی ایناگرام و باورهای ارتباطی دانشجویان متاهل، مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی 2(2)، 468-459.
- جنتی جهرمی، م.، معین، ل.، یزدانی، ل. (1389)، بررسی و مقایسه رابطه میان ویژگی های شخصیتی و رضایت زناشویی در زنان شاغل شهر کازرون. زن و جامعه 1(2)، 162-143.
- حافظ شعرباف، ر.، حسینیان، س. (1390)، مقایسه ویژگی های شخصیتی زنان متأهل شاغل و خانه‌دار و ارتباط این ویژگیها با رضایت زناشویی شهرستان مشهد. مجله تازه ها پژوهشهای مشاوره 2(5-6)، 89-74.
- حافظ نیا، م. (1399)، مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)
- حقیقی، ع. (1389)، روانشناسی صنعتی و سازمانی، رابطه نوع شخصیت افراد با ارزیابی عملکرد کارکنان(نحوه‌ی امتیازدهی به عملکرد) با استفاده از الگوی بازخورد 360 درجه در شرکت ذوب آهن اصفهان. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.
- حیدری، ف.، افشاری نیا، ک. (1396)، بررسی رابطه بین طرحواره های ناسازگار اولیه و تیپ شخصیتی و پیش بینی انتظار از ازدواج، همایش بین الملل روان شناسی و مطالعات اجتماعی، تهران، مرکز همایش های کوشا گستر.
- حیدری، م. (1399)، کیفیت زندگی زناشویی (رضایت زناشویی و رضایت جنسی)، تهران: اسماعیلیان
- خادمی، ع.، ولی‌پور، م.، مرادزاده خراسانی، ل.، نیشابوری، س. (1393). رابطه ویژگیهای شخصیت با رضایت زناشویی و مولفه‌های آن در زوج‌ها. روانشناسی کاربردی 8(1)، -.
- خوشنویس، ا. (1396) پیش بینی رابطه انتظار از ازدواج بر اساس جهت گیری مذهبی و سبک های دلبستگی. تحقیقات مدیریت آموزشی 2(9)، 112-97.
- دانش، ع. (1384)، تاثیر روش تحلیل محاوره ای در سازگاری زناشویی زوجهای ناسازگار. چکیده مقالات دومین کنگره سراسری آسیب شناسی خانواده در ایران، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
- رحیمی نیک، ا. (1394)، تئوری های نیاز و انگیزش. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
- روشنی، ش.، غروی نائینی، ن.، باستانی، س. (1394). تجربۀ احساس آرامش زنان در زندگی زناشویی: مطالعه‌ای کیفی با رویکرد نظریۀ مبنایی. مطالعات زن و خانواده, 3(2), 61-89.
- ریو، ج. م. (1393)، انگیزش و هیجان، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران: ویرایش.
- سلیمانیان، ع. (1373)، بررسی تاثیر تفکرات غیرمنطقی (بر اساس رویکرد شناختی) بر نارضایتی زناشوئی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران.
- سیف ، علی اکبر (1397)، روان شناسی پرورشی نوین: روان شناسی یادگیری آموزش (ویرایش ششم) تهران: انتشارات دوران.
- شاکریان، ع.، فاطمی، ع.، فرهادیان، م. (1390). بررسی رابطه بین ویژگیهای شخصیتی با رضایتمندی زناشویی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان (16)، 99-92.
- شاکریان، ع.، فاطمی، ع.، فرهادیان، م. (1390)، بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیتی و رضایت زناشویی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان 16(1)، 99-92.
- شاملو، س. (1398)، مکاتب و نظریه ها در روانشناسی شخصیت (چاپ دهم). تهران: انتشارات رشد.
- شعیبی، فاطمه. (1399)، ازدواج موفق. انتشارات: سازمان بهزیستی.
- شولتز، دوان؛ شولتز، سیدنی آلن. (1398). ترجمه¬ی سید محمدی، یحیی. نشر: ویرایش.
- شیلینگ، ل. (1397)، نظریه‌های مشاوره. ترجمه‌ی سید خدیجه آرین. چاپ هفتم، انتشارات اطلاعات، تهران.
- صالحی مقدم، ف. (1395)، از صمیمیت تا رضایت جنسی (ویژه زوجین)، تهران: آوای نور.
- صباغی، ف.، صالحی، ک.، مقدم زاده، ع. (1396)، ادراک و تجربه زیسته زوجین از علل بروز جدایی عاطفی: مطالعه‌ای به روش پدیدارشناسی. فصلنامه علمی پژوهش های مشاوره ۱۶ (۶۲) :۴-۳۱
- صداقت، م.، کیامنش، ع. (1391)، بررسی تاثیر ابعاد ترکیبی ویژگیهای شخصیت بر رضایت زناشویی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران. نخستین همایش ملی شخصیت و زندگی نوین.
- صیادپور، ز. (1384)، شیوه های دلبستگی در رضایت از ازدواج. مجله مطالعات روانشناختی دانشگاه الزهرا 1(3)، 41-19.
- عباسی، م.، دهقانی، م.، مظاهری، م. (1389)، بررسی تغییرات رضایت زناشویی و ابعاد آن در طول چرخه ی زندگی خانواده. فصلنامه خانواده پژوهی 6(21)، 22-5.
- علی مدد، ز.، کرم خانی، ج.، قاسمی، ن.، جلیلیان، د. (1391)، بررسی رابطه ویژگیهای شخصیتی با رضایت زناشویی در زنان شاغل بخش دولتی شهرستان ایلام. نخستین همایش ملی شخصیت و زندگی نوین.
- فاتحی، ش.، صالحی، ر. (1398)، مقایسه انتظارات از ازدواج در افراد مهرطلب و افراد مهربان. رویش روان شناسی. ۸ (۴)، 130-121.
- فیست، ج.، فیست، گ. ج. (1396)، نظریه های شخصیت، ترجمه یحیی سید محمدی. تهران: انتشارات نشر روان.
- قلی‌زاده، ز.، برزگری، ل.، غریبی، ح.، باباپورخیرالدین، ج. (1389)، بررسی رابطه پنج عامل شخصیتی NEO-FFIبا رضایت زناشویی. دوماهنامه‌ی علمی- پپوهشی دانشگاه شاهد 17(43)، 66-57.
- کجباف، م.، نشاط دوست، ح.، خالوئی، ق. (1384)، بررسی رابطه بین هیجان خواهی و میزان رضایت زناشویی. دوماهنامه علمی- پژوهشی دانشور رفتار 12(10)، 78-69.
- کدیور، پروین؛ سیف، سوسن؛ کرمی نوری، رضا. (1396). روان¬شناسی رشد (1). تهران: سمت.
- کریمی، ی. (1398)، روانشناسی شخصیت. چاپ سیزدهم، انتشارات موسسه نشر ویرایش، تهران.
- کوری، ج (1398)، نظریه و کاربست مشاوره و روان‌درمانی. ترجمه‌ی یحیی سید محمدی. چاپ هفتم، نشر ارسباران، تهران.
- گروسی‌فرشی، م. (1396)، رویکردی نوین در ارزیابی شخصیت. نشر جامعه‌پژوه، تبریز.
- گنجی، ح. (1398). ارزشیابی شخصیت. چاپ پنجم، نشر ساوالان، تهران.
- لارنس، پ؛ اولیور، ج. (1396)، شخصیت ، نظریه و پژوهش. ترجمه‌ی محمد جعفر جوادی و پروین کدیور، انتشارات آییژ، تهران.
- محمودیان، ح.، راهروزرگر، ف. (1389)، عوامل اجتماعی و جمعیتی موثر بر فاصله‌ی سنی زوجین در استان اردبیل. مطالعات راهبردی زنان (50)، 184-153.
- مستوفی فر، ا.، خوشنویس، ا.، تقی لو، ص. (1396)، پیش بینی رابطه انتظار از ازدواج بر اساس سبک های دلبستگی دانشجویان، سومین کنفرانس جهانی، روانشناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی در آغاز هزاره سوم، 112-97.
- موسوی، ا.، نوابی نژاد، ش.، عاطف وحید، م. ک. (1386)، تأثیر روابط قبل از ازدواج بر تعارضات زناشویی در دانشجویان متأهل دانشگاه های دولتی شهر تهران. تازه ها و پژوهشهای مشاوره 6(22)، 40-27.
- ناهیدی، م، (۱۳۹۰)، بررسی رابطه جو عاطفی خانواده با شکل گیری ویژیگ های شخصیتی سخت رویی و خودشکوفایی نوجوانان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
- نظری، محمدعلی. (1398). مبانی زوج‌درمانی و خانواده درمانی، نشر علم، تهران.
- هورنای ، ک. (1396)، عصبانیت های عصر ما. ترجمه ابراهیم خواجه نوری. تهران: انتشارات شرق.
- یوسفی، ن.، عزیزی، آ. (1397)، تبیین مدلی برای پیش بینی تعارض زناشویی بر اساس تمایز یافتگی و تیپ های شخصیتی. فرهنگ مشاوره و روان درمانی 9(35)، 78-57.
منابع انگلیسی
- Ashton, M., lee, K., Marco, S., Devries, R., Di Blas, L., Boics, K., De Raad, B. (2004). A six- factor structure of personality descriptive adjectives: solutions from psycholexial studies in seven languages. Journal of personality and social psychology.86(2), 356-366.
- Bagarozzi, D. A. (2019). Enhancing intimacy in marriage: A clinician handbook. Brunner-Routledge.
- Barelds, DPH, Dijkstra, P. (2011). Positive illusions about a partner’s personality and relationship quality. J Res Pers; 45(1), 37-43.
- Beck, L. A., Pietromonaco, P. R., DeBuse, C. J., Powers, S. I., & Sayer, A. G. (2013). Spouses’ attachment pairings predict neuroendocrine, behavioral, and psychological responses to marital conflict. Journal of Personality and Social Psychology, 105(3), 388–424.
- Binfet, J. T., & Gaertner, A. (2015). Children’s conceptualizations of kindness at school. Canadian children, 40, 27-39. http://doi.org/ 10,18357/ jcs. v4oi3.15167.
- Blum, J., Mehrabian. A (1999). Personality and temperament corrlatess of marital satisfaction. Journal of personality, 67, ISS.1.
- Bochard, G& Lussier, Y and Sabourin, S.(1999). Personality and marital adjustment: utility of the marriage and family, 61: 651-660.
- Bono, J.E., & Vey, M.A. (2007). Personality and emotional performance: Extra version, Neuroticism, and self monitoring. Journal of Occupational Health Psychology; 12(2): 177-92.
- Caughlin,J. P& Huston, T.L& Houts, R.M (2015). How does personality matter in marriage? An examination of trait anxiety interpersonal negativity, and marital satisfaction. Journal of personality and social psycology, 78: 326-336.
- Deci, E. L. and Ryan, R. M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits:Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4): 227- 268.
- Edalati, A. & Redzuan, M. (2010). Perception of women towards family values and their marital satisfaction. Journal of American Science. 6. 132-137.
- Eisenberg, N. (2016). Altruistic emotion, cognition, and behavior. Hillsdale, N.J: Lawrence Erlbum Associates.
- Gadassi, R., Bar-Nahum, L. E., Newhouse, S., Anderson, R., Heiman, J. R., Rafaeli, E., et al. (2016). Perceived partner responsiveness mediates the association between sexual and marital satisfaction: A daily diary study in newlywed couples. Archives of Sexual Behavior, 45, 109–120.
- Gottman, J. M. (1994b). Why marriages succeed or fail. New York: Simon & Schuster.
- John, O.P& Srivastava, S. (1999). The Big five trait taxonomy: History. Measurement, and theoretical perspective in L.A pervin & P.P.Gohn (Eds). Handbook of personality: theory and research (pp. 102-139). NEW york: the Guilfard press.
- Johnson S.M.; Whiffen, V. (2018) “Made to Measure: Adapting Emotionally FocusedCouple Therapy to Partners’ Attachment Styles”, Clinical Science and Practice. Psychology.
- Kaplan, M., & Maddux, J. E. (2002). Goals and marital satisfaction: Perceived support for personal goals and collective efficacy for collective goals. Journal of Social and Clinical Psychology, 21(2), 157–164.
- Kerr, S. L., O’Donovan, A. & Pepping, C. A. (2014). Can gratitude and kindness interventions enhance well- being in a clinical sample? Journal of Happiness Studies, 16, 17-36.
- Nall, M., Aull, M. (2010). The Influence of personal characteristics: personality, culture and environment. CLD1-9-4H: 4.
- Olson, D.H& Fourmier,D.G& Drukmanj, k.(2016). Counselor manual for preparel Enrich. Minncapolis, MN:PRE PARE/ENRICH.
- Olson, D.H. (2011). FACES IV and the Circumplex Model: Validation study. Journal of Marital and Family Therapy, 37, 1, 64-80.
- Paterson, C. & Seligman, M. E. P. (2019). Character strengths and virtues: A handbook and classification. New York: Oxford University Press and Washington, DC: American psyoligical association.
- Pintrich, P. and Schunk, D. (2016). Motivation in Education: Theory,Research, and Applications. Englewood Cliffs, NJ: Prentice- Hall
- Renshaw, Keith. D., Blais, Rebecca. K., & Smith, Timothy. W. (2010). Components of negative affectivity and marital satisfaction: The importance of actor and partner anger. Journal of Research in Personality, 44 (3): 328- 334.
- Riso, D.R. & Hudson, R. (1999). The Wisdom of the Enneagram, Bantam; Illustrated edition.
- Sayehmiri, K., Kareem, K. I., Abdi, K., Dalvand, S., & Gheshlagh, R. G. (2020). The relationship between personality traits and marital satisfaction: a systematic review and meta-analysis. BMC psychology, 8(1), 15.
- Seavey, A, Moore T. M. (2012). Schema focused therapy for major depressive disorder and personality disorder: A case study Clinical case studies, 11(6), 457-473.
- Sharps, S. A. (2015). The Ways We Love, the Culford Press, New York, London.
- Shiota, M. N., & Levenson, R. W. (2007). Birds of a feather don’t always fly farthest: Similarity in Big Five personality predicts more negative marital satisfaction trajectories in long-term marriages. Psychology and Aging, 22(4), 666–675.
- Slaving, R.(2017). Educational psychology theory & practice, (٨th Ed), International edition.
- Suvarna, J., & Nutankumar, S. T. (2009). Perceived emotional intelligence and marital adjustment, examining the mediating role of personality and social desirability. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 35(1): 79- 86.
- Webbo, R.K. (2017). The Effects of Personality Traits On Marital Satisfaction among Christians in Nairobi: A Case of Kilimani, Nairobi West, Kayole and Kitengela Wards.
- Xuemei Hu, J., & Tarrezz Nash, Sh. (2019). Marriage and the Family: Mirror of a Diverse Global Society. Routledge.
- Young, J. E., & Klosko, J. S. (2014). Reinventing your life. New York: Plume books.
- Young, J. E., Klosko, J. S., & Wishaar, M.E. (2016). Schema therapy: A practitioner’s guide. New York.
- Zoby, M. (2005). The association between personality and marital relational psychology and conunseling dissertation, 79: 223-237.