طراحی مجموعه اقامتی – گردشگری روستایی با رویکرد زمینه گرایی محیطی
چکیده
هدف اصلی رساله ی حاضر طراحی مجموعه اقامتی – گردشگری روستایی در ریگان با رویکرد زمینه گرایی محیطی بود. این تحقیق به روش تحلیلی توصیفی انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که زمینه گرایی یکی از دیدگاه های رایج در شهرسازی و به تبع در مقیاسی کوچکتر در معماری است که اهمیتی خاص برای زمینه قائل می شود. اجزای کالبدی شهر زیر پوشش نیروها یا ویژگی های درونی خود نمی باشند، بلکه به محیط و مجموعه پیرامون آن وابسته هستند. از این رو نمی توان فقط در جستجوی خواص و ابعاد پدیده ها بود و به جوهر پدیده ها – بدون توجه به بعد زمان و زمینه ای که در آن قرار دارند – نگریست. واحد تحلیل در این رویکرد، مطالعه بناها یا فضاها در ارتباط با عوامل وابسته محیطی است و هر گونه تغییر و دخالت در آنها نیز به این عوامل وابسته است. زمینه گرایی به ویژگی های خاص یک مکان و به کارگیری آنها در طراحی معاصر، توجه دارد. از این رو در عین حال که به گونه ای ضمنی به تمایز مکانی نظر دارد، به صراحت، تداوم ارزش های کالبدی و غیر کالبدی مکان یا زمینه موجود را خواستار است. با این حال، ایجاد ارزش های جدید) تحول(را نفی نمی کند. از سوی دیگر، از آنجا که به ارتباط میان شکل – زمینه یا توده – فضا نظر داشته و كل حاصل از این ارتباط را ارزشمند می داند، به طور ضمنی به اصل وحدت کثرت نیز اشاره دارد. رویکرد اصلی زمینه گرایی، درک ارزش های زمینه و تداوم آنها در آینده است.
واژگان کلیدی:
مجموعه اقامتی، گردشکری، روستایی، زمینه گرایی محیطی
فهرست مطالب
فصل دوم : مبانی تحقیق و مروری بر تحقیقات انجام شده
2-1- مفاهیم و مبانی گردشگری.. 8
2-1-4-پیشینه و تاریخچه گردشگری.. 12
2-1-4-1-گردشگری در عهد باستان. 12
2-1-4-2-گردشگری در قرون وسطی 13
2-1-4-3-گردشگری در رنسانس 13
2-1-4-4-گردشگری در انقلاب صنعتی 13
2-1-4-6-پیشینه تاریخی گردشگری در ایران 14
2-1-6-1-اثرات اقتصادی گردشگری.. 18
2-1-6-2-اثرات فرهنگی- اجتماعی گردشگری.. 20
2-1-6-3-اثرات سیاسی توسعه گردشگری.. 22
2-1-7-4- گردشگری تفرح و تفرج.. 25
2-1-7-6-گردشگری طبیعت گردی.. 26
2-1-7-7-گردشگری تجاری و بازرگانی.. 27
2-1-7-10-گردشگری قومی و عشایری.. 28
2-1-7-13-گردشگری ماجراجویانه. 29
2-1-7-17-گردشگری الکترونیکی.. 31
2-1-7-20-گردشگری آموزشی و علمی و گردهمایی.. 32
2-1-7-21- توریسم دهکده ای.. 33
2-1-7-21-1- انواع توریسم روستایی.. 38
2-1-8-1- اکوتوریسم و توسعه پایدار. 44
2-1-8-2-جایگاه اکو توریسم در فرآیند توسعه پایدار گردشگری.. 45
2-1-8-3-مولفه های توسعه پایدار اکوتوریسم. 46
2-2- معماری زیست بوم گرا در روستا 46
2-2-1-مباني و مفاهيم بومگرايي.. 46
2-2-7-جايگاه رويكرد بوم گرايي در توسعه شهري پايدار. 47
2-2-8-اصول اساسي در طراحي اكولوژيك… 49
2-2-1-مفاهيم فضا و منظر روستایی.. 49
2-2-2-اهمیت محیط طبیعی و منظر روستا 51
2-2-3-اسکان روستا و عوامل سازنده‌ی منظر. 53
2-2-4-ويژگي هاي منظر روستايي.. 58
2-2-4-1- منظر و فضای روستایی با تاکید بر محیط طبیعی.. 58
2-2-4-2- منظر روستایی با تاکید بر اقتصاد و معیشت… 62
2-2-4-3- منظر روستایی به عنوان بخشي از منظرفرهنگی.. 65
2-2-5-مولفه ها و ساختار منظر روستایی.. 67
2-3- مفاهیم مرتبط با اقامت… 73
2-3-2- انواع مکان های اقامت… 73
۲-3-۳-بررسی نيازها و رفتارهای سکونت… 73
۲-3-۳-۱- نيازها از ديد علم جامعه شناسی.. 73
۲-3-۳-۲-نیازهای فردی در دوران نوزادی و کودکی.. 74
۲-3-۳-۳-نیازهای فرد در دوران نوجوانی و جوانی.. 74
۲-3-۳-۴-نیازهای فرد در دوران میانسالی و پیری.. 75
2-4- مفاهیم مرتبط با رویکرد زمینه گرایی محیطی.. 75
2-4-1-تبیین مفهوم زمینه از منظر واژه شناسی.. 75
2-4-2-تبیین مفهوم زمینه گرایی از منظر واژه شناسی.. 76
2-4-3-تاریخچه زمینه گرایی.. 76
2-4-4- تبیین مفهوم زمینه در مبحث معماری زمینه گرا 77
2-4-5- عناصر تشکیل دهنده زمینه در مبحث معماری زمینه گرا 77
2-4-8-تقسیم بندی های موجود برای زمینه. 85
2-4-8-1-3-زمینه اجتماعی – فرهنگی.. 86
2-4-8-4-نتیجه گیری از تقسیم بندی های زمینه و ارائه تقسیم بندی مورد نظر. 88
2-4-9- مفاهیم مرتبط با زمینه گرایی.. 89
2-4-9-1- تبیین مفهوم منطقه گرایی در معماری.. 89
2-4-9-2-تبیین مفهوم جهانی گرایی در معماری.. 91
2-4-9-3- مقایسه مفهوم زمینه گرایی با مفاهیم منطقه گرایی و جهانی گرایی.. 92
2-4-10-رویکرد های معماری زمینه گرا 93
2-4-10-1-رویکرد نخست: اقتباس شمایلی از زمینه (ایجاد ارتباطی نزدیک تر با زمینه) 94
2-4-10-2-رویکرد دوم: اقتباس نمادین از زمینه (ایجاد ارتباطی مبهم با زمینه) 95
2-4-10-3- رویکرد سوم: اقتباس نمایه ای از زمینه ایجاد (ارتباطی مبهم تر با زمینه). 95
2-4-11-1-هماهنگی و سازگاری با طبیعت و محیط زیست… 96
2-4-11-2-پاسخ درست به نیاز های عملكردی.. 96
2-4-11-3-خوانایی و دور از ابهام. 97
2-4-11-4-استفاده درست از مصالح هم از لحاظ بصری و هم از لحاظ زیست محیطی.. 97
2-4-11-5-الگو برداری از معماری بومی اما به صورت امروزی.. 97
2-4-11-6-رابطه طرح معماری با بستر طرح.. 97
2-6- بررسی نمونه های موردی.. 102
2-6-2-کلیسای نور تادائو آندو. 108
2-6-3-برج رسانه ای هانس هولاین.. 114
2-7-مولّدهای طراحی و بستر طرح.. 118
3-4- شرح کامل روش گردآوری اطلاعات… 122
3-5-روش تجزیه و تحلیل اطلاعات… 123
4-1- یافته های استخراج شده از تحلیل نمونه های موردی.. 125
4-2-1-1- موقعیت و زوایای تابش خورشید. 131
فهرست جدول ها
عنوان صفحه
جدول 2-1: اهدافی توریسم سبز (محلاتی، 1390) 34
جدول 2-2: گستره فعالیت های تفریحی در توریسم روستایی (مهدوی، 1390) 37
جدول 2-3: ملاحظات توریسم روستایی(مهدوی، 1390) 37
جدول 2-4: طبقه بندی مولّدهای اولیه بر پایه شیوه بروز آنها (انصاری، 1388: 7) 118
جدول 4-1 استفاده از عناصر موجود در زمینه در نمونه موردی ها-ماخذ نگارنده 129
فهرست تصاویر
عنوان صفحه
تصویر 2-1: طبقه بندی گردشگری (کاظمی، 1385) 23
تصویر 2-2: سلسله مراتب آگری توریسم (گردشگری کشاورزی) (مهدوی، 1390) 36
تصویر 2-3: بافت شهري خاص باعث ايجاد نظام روابط اجتماعي و خرده فرهنگ خاص شهري ميگردد. 47
تصویر 2-6: ارزش های مکان و خرد اقلیم روستای میمند (تقوایی، 1392) 56
تصویر 2-7: عناصر سازنده منظر در روستای سیادان در ایران با تاکید بر پوشش گیاهی و در دامنه کوه( 57
تصویر 2-14: جلوه های کشاورزی و باغ های کوچک در زمینه قلعه خرانق و اهميت آن در منظر این روستا 64
تصویر 2-17: لافت، نمونه‌ای از استقرار و توسعه خطی در منظرروستایی ( منصوری،1386) 69
تصویر 2-18: بافت مسکونی و باغ‌های روستای اسپیدان با تمرکز در اسکان. (رضایی، 1390) 70
تصویر 2-19: توسعه بافت روستایی پراکنده و تلفیق محیط طبیعی و مصنوع، اسالم. (رضایی، 1390) 70
تصویر 2-21: ارتباط معماری با زمینه در معماری روستای ابیانه. 98
تصویر 2-26: پلان خانه آبشار. 105
تصویر 2-27: پلان خانه آبشار. 106
تصویر 2-28: پلان خانه آبشار. 106
تصویر 2-29: پلان خانه آبشار. 107
تصویر 2-30: سایت پلان خانه آبشار. 107
تصویر 2-31: کلیسای نور تادائو آندو. 108
تصویر 2-32: کلیسای نور تادائو آندو. 108
تصویر 2-33: کلیسای نور تادائو آندو. 109
تصویر 2-34: کلیسای نور تادائو آندو. 109
تصویر 2-35: کلیسای نور تادائو آندو. 110
تصویر 2-36: کلیسای نور تادائو آندو. 111
تصویر 2-37: مجتمع مسكوني Rokko.. 112
تصویر 2-38: مجتمع مسكوني Rokko.. 112
تصویر 2-39: مجتمع مسكوني Rokko.. 113
تصویر 2-40: پلان مجتمع مسكوني Rokko.. 113
تصویر 2-41: برج رسانه ای هانس هولاین.. 114
تصویر 2-42: برج رسانه ای هانس هولاین.. 115
تصویر 2-43: نما برج رسانه ای هانس هولاین.. 115
تصویر 2-44: پلان برج رسانه ای هانس هولاین.. 116
تصویر 2-45: پلان برج رسانه ای هانس هولاین.. 116
تصویر 2-46: مقطع برج رسانه ای هانس هولاین.. 117
تصویر 2-47: سایت پلان برج رسانه ای هانس هولاین.. 117
تصویر 3-1-فرآيند انجام تحقيق.. 122
تصویر 4-1: خانه ی آبشار رایت… 125
تصویر 4-2: مجتمع مسکونی روکو. 127
تصویر 4-3 کلیسای نور تادائو آندو. 127
تصویر 4-4- برج رسانه ای هانس هولاین.. 128
تصویر 4-5- برج رسانه ای هانس هولاین.. 128
تصویر 4-6: محل قرارگیری ریگان در نقشه ایران. 130
تصویر 4-7: موقعیت و زوایای تابش خورشید. 131
تصویر 4-8: انرژی خورشیدی تابش یافته بر سطوح قائم. 132
تصویر 4-9: رطوبت نسبی ریگان (شریعتی فر، 1390) 132
تصویر 4-10: جریان های مهم هوایی در استان کرمان. 133
تصویر 4-11: گلباد سالیانه در ریگان. 133
منابع فارسی
- احسانی، ا. 1395. اکوتوریسم؛ راهی برای گردشگری پایدار. تهران: مهکامه.
- افسر، ک.، پیرنیا، م. 1390. راه و رباط. تهران: سازمان ملی حفاظت از آثار باستانی.
- آلپاگونوولو، آ. 1384. معماری بومی، ترجمه علی محمد سادات افسری. تهران: فضا.
- بانکز، ج.اچ. 1396. مهندسی ترابری، ترجمه علی کدخدایی. تهران: امیر کبیر.
- بروجنی هاجر، ن. 1387. طراحی هتل با رویکرد معماری زمینه گرا”، پایان نامه کارشناسی ارشد معماری. یزد: دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه یزد
- برولین، ب. 1393. معماری زمینه گر. ترجمه راضیه رضازاده. تهران: نشر خاک
- بهزادفر، م. 1388. روش تحقیق، جزوه درسی، تهران: دانشگاه علم و صنعت.
- پیرنیا، م. 1374. معماری اسلامی ، تدوین غلام حسین معماریان، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران.
- تولایی، ن. 1390. زمینه گرایی در شهرسازی. نشریه هنر های زیبا (10).
- جمشیدی، ح.، پارسایی، آ.، درویش، س. 1391. طراحی فضاهای معماری بوم گرا، همایش ملی معماری و شهرسازی ایرانی – اسلامی، مشهد، موسسه آموزش عالی خاوران.
- حسامی، ق. 1395. ایمنی راه و ترافیک در کشورهای در حال توسعه. تهران: سازمان حمل و نقل وترافیک تهران، تهران.
- داوودی، ر. 1390. مکانیابی مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی، پایانامه کارشناسی ارشد
- رجایی ، ف. 1390. پدیده جهانی شدن، وضعیت بشری و تمدن اطلاعاتی. ترجمه عباد الحسین آذرنگ. تهران: نشر آگه.
- رضایی، م. 1393. توسعه پایدار و معماری بومی در ایران، سیمای دانش.
- زندی، ا. 1395. برنامه ریزی و طراحی پایدار اکوتوریسم، مهکامه، تهران.
- ساسان، ع. 1394. اقتصاد جابه جا گری و پژوهشی در راههای استان اصفهان. اصفهان: جهاد دانشگاهی دانشگاه اصفهان.
- سلطانزاده، ح. 1389. معماری پایدار. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد مرکزی واحد تهران مرکزی.
- شریعتی فر، ع. 1390. بم شناسی. تهران : دیانت.
- شیرازی، م. 1388. زمینه گرایی و منطقه گرایی در معماری. ماهنامه مهندسی زیر ساخت ها (8).
- شیعه، ا. 1393. تمهیدات شهر سازی قبل از بروز بحرانهای طبیعی در شهرها، موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان، ق.
- شیعه، ا. 1396. تمهیدات شهر سازی قبل از بروز بحرانهای طبیعی در شهرها. تهران: دبیر خانه طرح جامع مدیریت بحران تهران.
- شیعه، ا.، بدری، ع. 1384. بررسي جايگاه مجتمع هاي خدماتي – رفاهي بين راهي از ديدگاه برنامه ريزي شهري و منطقه اي، مجله پژوهشي علوم انساني دانشگاه اصفهان، دوره 18، ش. 1، صص. 90-67.
- صرافی، م. 1395. مبانی برنامه ریزی توسعه منطقه ای، مرکز مدارک علمی. تهران: سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.
- صفی زاده، ف. 1392. سیری در گردشگری ایران، ایران جام، تهران.
- عنـدلیب، ع. 1381. (روش تحقیـق و تــدوین رساله دکتري، تهران: دانشکده فرماندهی و ستاد سپاه.
- کسروی، ا. 1384. تاریخ 500 ساله خوزستان، گوتنبرگ، تهران.
- کسروی، ا. 1389. تاریخ 500 ساله خوزستان. تهران: گوتنبرگ.
- کلایس، و.، کیانی، م. 1373. فهرست کاروانسراهای ایران، جلد اول، سازمان ملی حفاظت از آثار باستانی ایران، تهران.
- کیانی، م. 1365. شهرهای ایران، جهاد دانشگاهی، تهران.
- گیدیون. 1945. منطقه گرایی جدید. مجله آرچیتکتورال، تجدید چاپ در کتاب “معماری، شما و من”
- لاگرو، ج. 1392. شناخت و تحلیل سایت (رویكردی زمینه گرا در برنامه ریزی پایدار زمین و طراحی سایت). ترجمه محمدرضا مثنوی و مهندس فتحی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- مدنی پور، ع. 1387. طراحی فواهای شهری نگرشی بر فرایندی اجتماعی و مکانی.
- مرزبان، پ.، حبیب، م. 1395. فرهنگ مصور هنرهای تجسمی. تهران: انتشارات سروش
- مطلبی، ق. 1394. مبانی توسعه و طراحی پایدار فضاهای مسكونی، انتشارات دانشگاه تهران.
- میر مقتدایی، م. 1393. معیارهای شناخت و ارزیابی هویت کالبدی شهر ها. نشریه ی هنرهای زیبا (19).
- ناصری، م. 1384. از بم تا بم، بیان الحق، تهران.
- نرم افزار گوگل ارث
- نویفرت، پ.، نویفرت، ا. 1395. اطلاعات معماری، آزاده، تهران.
- وانگ، د.، گروت، ل. 1392. روش های تحقیق در معماری، مترجم: علیرضا عینی فر، تهران: دانشگاه تهران
منابع انگلیسی
- Gaines, Merrill C. 1980. Teaching a Contextual Architecture. JAE.
- Geddes, P. 2012. Cities in Evolution: An Introduction to the Town Planning Movment and to the Study of Civics. London: Ernest Benn Limited.
- Rapoport, A. 2016. Human Aspects of Urban From. New York: Pergamon Press
- Rowe, C and F. Koetter. 2014. Collage City. Combridge: MIT press.
- Schulz, Norberg. C.2008. Genius Loci: Toward the Phenomenology of Architecture. New York: Rizzoli.
- Sennott, R and Stephen (ed.). 2014. Encyclopedia of 21th-century architecture. New York: Dearborn.
- Water house, A. 2008. Boundaries of the City: The Architecture of Westerm Urbanism. Toronto: Toronto University Press.
- bari.ir/
- fengshuirasthaus.de /
- globalroof.ir
- memarinews.ir
- memarinews.ir/
- res.doradu.com
- turkey12.com