طراحی سرای سالمندان 50 تختخوابی با رویکرد روانشناسی محیط
چکیده
هدف اصلی تحقیق حاضر طراحی سرای سالمندان 50 تختخوابی با رویکرد روانشناسی محیط در بردسیر بود. این پژوهش در زمره تحقیقات کیفی قرار می گیرد که به روش توصیفی تحلیلی به بررسی و تحلیل اطلاعات پرداخته شده است. روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق تحليل محتوا بوده است. به منظور تحلیل آنچه که بصورت نظری از بررسی مقالات، کتب و سایر روش های کتابخانه ای بدست آمد از شیوه های بررسی دست ساخته ها، تحلیل فضایی و فرمی، تحلیل شکلی نقشه ها و جدول سازی برای رسیدن به ایده مورد نظر استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که فراهم‌کردن زمینه مشارکت سالمندان در فضاهای عمومی، پاسخ مطلوبی به تمامی دغدغه‌های بقا (طول عمر)، تندرستی (فقدان بیماری) و رضایتمندی از زندگی (شادمانی) است و زمینه‌ساز دستیابی به اهداف سالمندی موفق می باشد. همچنین نتایج نشان داد که سرزندگی و درگیری فعال با زندگی، بیش از هر چیز، از طریق فراهم آوردن امکان مشارکت، فعالیت و برقراری تعاملات اجتماعی سالمند با همسالان و دیگر گروه‌های سنی و اجتماعی در فضاهای عمومی به وجود می‌آید. همچنین نتایج تحقیق حاکی از آن بود که انگاره های محیطی شامل راه یابی و دسترسی، آسایش، هم آوایی با طبیعت، هویت، آزادی، بوم گرایی، وحدت، نظم و خاطره ذهنی بایستی در طراحی خانه سالمندان مورد توجه قرار گیرد.
واژگان کلیدی:
سرای سالمندان، روانشناسی محیط، مشارکت
فهرست مطالب
1-6- تعریف واژه ها، مفاهیم و متغیرها 5
فصل دوم : مبانی تحقیق و مروری بر تحقیقات انجام شده 8
2-2-مبانی نظری مرتبط با سالمندی.. 9
2-2-4-ناتوانی، سلامتی و محیط.. 13
2-2-5-سلامت روانی و عملکرد شناختی در سالمندان. 14
2-2-6-سلامت اجتماعی سالمندان. 14
2-2-7-مهمترین علل مرگ ومیر، عوامل خطر و سالهاي از دست رفته عمر سالمندان در ایران. 14
2-2-8-اهداف و ارزشهاي ارتقاء سلامتی براي سالمندان. 15
2-2-8-نیازهای ويژه سالمندان. 17
2-2-9-لزوم ایجاد خانه های سالمند در ایران. 17
2-2-10-نظریه هاي روانشناختی مربوط به سالمندی.. 18
2-3-مبانی نظری مرتبط با روانشناسی محیط.. 20
2-3-1-ماهیت روانشناسی محیطی.. 20
2-3-2-تعریف روانشناسی محیط.. 21
2-3-3-روانشناسی محیط وکاربرد آن. 22
2-3-4-پیشینه روانشناسی محیطی.. 22
2-3-9-مقیاس احساسات اصلی در رقابت الکساندر لیتون. 25
2-3-10-سلسله مراتب نیازهاي انسانی آبراهام مازلو. 26
2-3-11-مکاتب روانشناسی و محیط.. 26
2-3-11-2-روانشناسی رفتارگریی.. 27
2-3-12-نظریه هاي رفتار در محیط.. 28
2-3-12-1-نظریه روانشناسی میدان کورت لوین.. 28
2-3-12-2-نظریه روان شناسی اکولوژیک بارکر. 29
2-3-12-5-نظریه «روح مکان» شولتز. 30
2-3-13-نظریه هاي ادراك محیط.. 30
2-3-13-1-نظریه الگوي عدسی (کنش گرایی احتمالی) اگون برانسویک… 30
2-3-13-2-نظریه کنش متقابل ادراك ویلیام ایتلسن.. 31
2-3-13-3-نظریه قابلیت هاي محیطی گیبسون. 31
2-3-13-4-نظریه ویژگی هاي جلب کننده برلاین.. 31
2-3-13-5-نظریه اصل وضوح فضاها لینچ.. 32
2-3-15-محیط کالبدي و رفتار انسان. 32
2-3-15-1-جو محیط پیرامون و فشار روانی محیط.. 33
2-3-15-2-رفتار فضایی و فضاي شخصی.. 33
2-3-15-4-معناي محیط ساخته شده 34
2-3-15-5-علل و روند ایجاد و توسعه روانشناسی محیطی.. 36
2-3-16-ادراک در روانشناسی محیط.. 36
2-3-16-4-نظریه های مختلف دربارۀ نحوۀ مسکن سالمندان. 39
2-3-17-روانشناسی محیط و اصول طراحی.. 40
2-3-18- انگارههای محیطی موثر بر میزان حضور و مشارکت سالمندان در فضاهاي عمومی.. 45
2-3-18-1-سالمندی موفق بیلتز و بیلتنز (1990) 46
2-4-بررسی نمونه های موردی.. 50
2-4-1-مرکز بازنشستگان شهر خورشید. 50
2-4-2-خانه سالمندان چارلتون ماساچوستس… 53
2-4-3-خانه سالمندان گیلد در فیلادلفیا «رابرت ونتوری» 58
2-4-4-خانه سالمندان برگ بریت… 60
2-4-5-خانه سالمندان دو اوورلوپ… 63
2-4-6-خانه سالمندان شهر برن. 66
2-4-8-خانه سالمندان امرالد. 73
2-4-9-اقامتگاه سالمندان یاکولت… 75
2-4-10-پروژه هومانیتاس – برگوگ… 78
2-5-مبانی استخراج شده از بررسی نمونه های موردی.. 81
2-5-1-سایت پلان های خانه سالمندان. 81
2-5-2- پلان و چیدمان سوئیت ها در خانه سالمندان. 82
2-5-3-پلان سوئیت ها در نمونه های کار شده 83
2-5-4- جمع بندی نمونه های موردی.. 84
3-4- ابزار جمع آوری اطلاعات… 89
فصل چهارم : یافته های تحقیق.. 92
4-2- ارائه احکام معماری متناسب با یافته های نظری تحقیق و بررسی نمونه های موردی.. 93
4-2-1-ویژگیها و محدودیتهای فیزیکی و جسمی سالمندان. 93
4-2-4- مشخصات محیطی در ارتباط با سالمندي موفق.. 109
4-3-3- داده های وابسته به مبحث اندازهگیری بدن انسان. 114
4-3-4-1-استراتژیهای طراحی محیط بصری.. 117
4-3-4-3- توصیه طراحی رنگآمیزی مناسب جهت ارتقای عملکرد بینایی در سالمندان: 118
4-3-5-1-بهبود محیط آکوستیکی.. 119
4-3-9-1-آپارتمانهای تک خوابه. 122
4-3-10-5-سرویسهای بهداشتی.. 128
4-3-11-ارتباطات عمودي فضاها در خانه هاي سالمندان: 133
4-3-12- ایمنی در برابر آتش: 134
4-3-13- خلاصه مطالب وجداول ابعاد فضاها 135
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری.. 138
5-3-برخی از راهکارهای دیده شده در طراحی با توجه به ویژگیهای جسمی، روانی و اجتماعی.. 142
فهرست جدول ها
عنوان صفحه
جدول 2-1- تعاریف ارایه شده از روانشناسی محیطی توسط نظریه پردازان. 21
جدول 2-2-نظریه هاي تأثیر محیط کالبدي بر رفتار انسان. 33
جدول 2-3-سطوح مختلف معناي محیط ساخته شده از نگاه گیبسون. 34
جدول 2-4- انواع نگرش به انسان در روانشناسی محیط و علوم رفتاري.. 35
جدول 2-6- تحلیل خانه سالمندان چارلتون ماساچوستس براساس اهداف تحقیق.. 57
جدول 2-7- تحلیل خانه سالمندان گیلد براساس اهداف تحقیق.. 60
جدول 2-8- تحلیل خانه سالمندان برگ بریت براساس اهداف تحقیق.. 63
جدول 2-9- تحلیل خانه سالمندان دو اوورلوپ براساس اهداف تحقیق.. 66
جدول 2-10- تحلیل خانه سالمندان شهر برن براساس اهداف تحقیق.. 70
جدول 2-11- تحلیل خانه سالمندان وزوکو براساس اهداف تحقیق.. 73
جدول 2-12- تحلیل خانه سالمندان امرالد براساس اهداف تحقیق.. 75
جدول 2-13- تحلیل اقامتگاه سالمندان یاکولت براساس اهداف تحقیق.. 78
جدول 2-14- تحلیل ساختمان هومانیتاس – برگوگ براساس اهداف تحقیق.. 81
جدول 2-15-جمع بندی نمونه های موردی براساس اهداف تحقیق.. 84
جدول 4-3-ضعف نیروهای حرکتی و ماهیچه ها 94
جدول 4-6-تغییرات تواناییهای ذهنی.. 96
جدول 4-7-ضعف حس چشایی و بویایی.. 96
جدول 4-8-دگرگونیهای مربوط به هضم و دفع غذا 96
جدول 4-9- وضعیت بهتر عملکرد جسمی و روانی.. 97
جدول 4-16- موسیقی درمانی.. 105
جدول 4-20- نگهداری از حیوانات… 109
جدول 4-21- انگاره های محیطی.. 110
جدول 4-22- اندازه های آپارتمان تک خوابه. 135
جدول 4-23- اندازه های آپارتمان دو خوابه. 135
جدول 4-24- اندازه های خواب-نشیمن.. 136
جدول 4-25- اندازه فضاهای مشترک.. 136
جدول 4-26- اندازه های فضاهای پشتیبان. 136
جدول 4-27- اندازه فضاهای رفاهی.. 137
فهرست تصویرها
عنوان صفحه
تصویر 2-1-مدل عمومی جکل: ساختار شناختی محیطی.. 27
تصویر 2-2-روانشناسی محیطی، عرصه مشترك معماري و علوم رفتاری.. 35
تصویر 2-3- نمای مرکز بازنشستگان شهر خورشید. 51
تصویر 2-4- سایت پلان مرکز بازنشستگان شهر خورشید. 51
تصویر 2-5- پلان های مرکز بازنشستگان شهر خورشید. 52
تصویر 2-6- فضاهای مرکز بازنشستگان شهر خورشید. 52
تصویر 2-7-فضاهای مرکز بازنشستگان شهر خورشید. 53
تصویر 2-8- دیاگرام ارتباطات طبقه اول دیاگرام ارتباطات طبقه دوم و سوم خانه سالمندان ماساچوستس… 54
تصویر 2-9- زمین مورد استفاده برای خانه سالمندان (فاقد مقیاس) خانه سالمندان چارلتون ماساچوستس… 54
تصویر 2-10- نقشه محدوده سایت خانه سالمندان چارلتون ماساچوستس… 55
تصویر 2-11- نیازهای سایت خانه سالمندان چارلتون ماساچوستس… 55
تصویر 2-12-سایت پلان سایت از نزدیک خانه سالمندان چارلتون ماساچوستس… 56
تصویر 2-13-پلان اتاق یک نفره پلان اتاق دونفره خانه سالمندان چارلتون ماساچوستس… 56
تصویر 2-14-معرفی فضاهای خانه سالمندان چارلتون ماساچوستس… 57
تصویر 2-15- نمای جنوبی ساختمان خانه سالمندان گیلد. 58
تصویر 2-16-درون هریک از واحدهای خانه سالمندان گیلد. 59
تصویر 2-17- تاکید بر ورودی خانه سالمندان گیلد. 59
تصویر 2-18- پلان طبقه (اول) نحوه آرایش فضاهای خانه سالمندان گیلد. 59
تصویر 2-19- نمای اصلی رو به خیابان خانه سالمندان گیلد. 59
تصویر 2-20- خانه سالمندان برگ بریت… 61
تصویر 2-21- پلان طبقه همکف خانه سالمندان برگ بریت 61
تصویر 2-22- پلان طبقه اول خانه سالمندان برگ بریت 61
تصویر 2-23- نمای جنوبی خانه سالمندان برگ بریت 62
تصویر 2-24- نمای غربی خانه سالمندان برگ بریت 62
تصویر 2-25- برش A-A خانه سالمندان برگ بریت 62
تصویر 2-26- فضای داخلی خانه سالمندان برگ بریت… 62
تصویر 2-27-پرسپکتیو حیاط مرکزی خانه سالمندان دو اوورلوپ… 64
تصویر 2-28- دید از تراس خانه سالمندان دو اوورلوپ… 64
تصویر 2-29- پرسپکتیو داخلی خانه سالمندان دو اوورلوپ 65
تصویر 2-30- برش خانه سالمندان دو اوورلوپ… 65
تصویر 2-31- حیاط مرکزی خانه سالمندان دو اوورلوپ… 66
تصویر 2-32- پرسپکتیو کلی از خانه سالمندان شهر برن. 67
تصویر 2-33- ورودی کافه تریا خانه سالمندان شهر برن. 67
تصویر 2-34- پلان طبقه همکف خانه سالمندان شهر برن. 68
تصویر 2-35- پلان تراز محوطه خانه سالمندان شهر برن. 68
تصویر 2-36- پلان طبقه دوم (آخر) خانه سالمندان شهر برن. 68
تصویر 2-37- نشیمن مشترک خانه سالمندان شهر برن. 69
تصویر 2-38- لابی و نشیمن خانه سالمندان شهر برن. 69
تصویر 2-39- واحد اقامتی (فضای نشیمن و غذاخوری) خانه سالمندان شهر برن. 69
تصویر 2-40- واحد اقامتی (فضای خواب) خانه سالمندان شهر برن. 69
تصویر 2-41-کل خانه سالمندان وزوكو از جبهه ی شمالی (زمستان) 70
تصویر 2-42-کل خانه سالمندان وزوكو از جبهه ی غربی (تابستان) 71
تصویر 2-43-کل خانه سالمندان وزوكو از جبهه ی جنوبی.. 71
تصویر 2-44- پلان همکف خانه سالمندان وزوكو 71
تصویر 3-45- پلان طبقه اول خانه سالمندان وزوكو 71
تصویر 2-46- پلان طبقه دوم خانه سالمندان وزوكو 72
تصویر 2-47- پلان طبقه سوم خانه سالمندان وزوكو 72
تصویر 2-48- پلان طبقه چهارم خانه سالمندان وزوكو 72
تصویر 2-49- پلان طبقه پنجم خانه سالمندان وزوكو 72
تصویر 2-50- پلان طبقه ششم خانه سالمندان وزوكو 73
تصویر 2-51- پلان طبقه هفتم خانه سالمندان وزوكو 73
تصویر 2-52- نمای کلی از خانه سالمندان امرالد 74
تصویر 2-53-نمای کلی از خانه سالمندان امرالد 74
تصویر 2-54- محوطه اقامتگاه سالمندان یاکولت 76
تصویر 2-55- فضای داخلی اقامتگاه سالمندان یاکولت… 76
تصویر 2-56- نمای خارجی اقامتگاه سالمندان یاکولت… 76
تصویر 2-57-پلان اقامتگاه سالمندان یاکولت… 77
تصویر 2-58-پلان اقامتگاه سالمندان یاکولت… 77
تصویر 2-59- نما و مقطع اقامتگاه سالمندان یاکولت… 77
تصویر 2-60- نمای ساختمان هومانیتاس – برگوگ… 79
تصویر 2-61- نمای ساختمان هومانیتاس – برگوگ… 79
تصویر 2-62- نمای ساختمان هومانیتاس – برگوگ… 80
تصویر 2-63- فضای داخلی ساختمان هومانیتاس – برگوگ… 80
تصویر 2-64- سایت پلان ساختمان هومانیتاس – برگوگ… 80
تصویر 2-65-مقطع ساختمان هومانیتاس – برگوگ… 80
تصویر 2-66- پلان های ساختمان هومانیتاس – برگوگ… 81
تصویر 2-67- مقایسه سایت پلان های نمونه های بررسی شده 82
تصویر 2-68-مقایسه ی پلان ها و چیدمان سوئیت ها 83
تصویر 2-69-مقایسه ی پلان ها و چیدمان سوئیت ها 84
تصویر 4-2- ابعاد دسترسی بر روی ویلچر. 116
تصویر 4-3- مقایسه دسترسی برای فرد ویلچری و سالم. 116
تصویر 4-4- نحوه بازشوهای در برای و یلچر. 117
تصویر 4-5- اندازه ها افراد ناتوان. 117
تصویر 4-6- یک آپارتمان تک خوابه. 123
تصویر 4-7- یک آپارتمان دو خوابه. 125
منابع فارسی
- استورانت، مارتا و گري آر واندن بوس (1393). روانشناسی سالمندي، ترجمه سیامک خدارحیمی. مشهد: موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوي.
- سازمان بهزیستی (1395). اصول،ضوابط و استانداردهای طراحی سرای سالمندان.
- اقبالی، همایون؛ صارمی، حمیدرضا(1395). درآمدی بر روانشناسی محیط و کارکرد آن در معماری و طراحی شهری. مطالعات جغرافیا، عمران و مدیریت شهری، شماره چهارم،دوره دو
- امامقلی، عقیل؛ آیوازیان،سیمون؛ محمدی، علی؛ اسلامی، غلامرضا(1390). روانشناسی محیطی عرصه مشترک معماری و علوم رفتاری، فصلنامه علوم رفتاری
- امانی، مهدي (1378). چند جنبه جمعیت شناختی در زمینه ناهم عصري فرهنگی و تداوم فرهنگ از طریق انتقال آن از سالمندان به جوانان در ایران، مجموعه مقالات سالمندي، جلد دوم: مسایل اجتماعی و محیط زندگی در سالمندان، گرو بانوان نیکوکار.
- آرزومانیانس، سونیا (1397). رشد و تکامل انسان، تهران: موسسه فرهنگی نور دانش
- آلتمن، ایروین (1392). محیط و رفتار اجتماعی، خلوت، فضاي شخصی، قلمرو و ازدحام، ترجمه علی نمازیان. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
- باستانی، سوسن؛ رهنماي، فاطمه و مریم قاضی نژاد (1392). طرد اجتماعی (مورد مطالعه: طرد عینی و ذهنی سالمندان شهر تهران)، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره 2، شماره 4، صص 626- 599
- برایان ال میشارا- روبرت جی رایدل (1387). روان شناسی پیری. تهران: انتشارات اطلاعات.
- بصیری ، مهرانگیز (1393). معماری حواس. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران
- بل، سایمون (1392). منظر، الگو، ادراك و فرایند، ترجمه بهناز امین زاده. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- بهروزفر، فریبرز (1379). شناخت مشخصات محیطی متناسب سالمندان، مجله صفه، شماره 31.
- پالاسما، یوهانی (1388). چشمان پوست، معماري و ادراکات حسی، ترجمه رامین قدس. تهران: انتشارات گنج هنر و پرهام نقش.
- پورابراهیم، تقی (1387). تأثیر معنادرمانی گروهی بر کاهش افسردگی و ارتقای معنای زندگی زنان سالمند مقیم آسایشگاه، فصلنامه روان¬شناسی کاربردی، شماره 4.
- پورجعفر، محمدرضا، تقوایی، علی اکبر (1389). ارائه انگاره¬های محیطی موثر بر شکل¬گیری فضاهای عمومی مشوق سالمندی موفق با تأکید بر ترجیحات سالمندان شیراز، مجله سالمندی ایران، شماره 15.
- تاجور، مریم (1396). بهداشت سالمندان. تهران: انتشارات نسل فردا
- تقوي، نعمت اله (1396). جمعیت و تنظیم خانواده، تبریز: نشر جامعه پژوه و نشر دانیال.
- تقی زاده، محمد. (1391). حس حضور مطلوب ترین برآیند ارتباطات انسان با محیط. دو فصلنامه مطالعات معماری ایران. صص27 – 46
- حاجی زاده میمندی، مسعود (1389). رابطه عمل به باورهای دینی و رضایت از زندگی در بین سالمندان، مجله سالمندی، شماره 15.
- حیدری، علی اکبر(1393). تحلیل بعد کالبدی حس تعلق به مکان در خانه های سنتی و مجتمع های مسکونی
- خضری، عبدالرحمان (1393). تأثیر ورزش و فعالیت¬های بدنی بر زمان واکنش و پاسخ سالمندان، مجله سالمند، شماره 2.
- دباغ، امیرمسعود (1394). اصول طراحی مسکن سالمندی با رویکرد روان¬شناسی محیط. تهران، طحان.
- درستی، مارال(1395). بررسی تأثیر روانشناسی محیط در طراحی خانه سالمندان و افزایش امید به زندگی در سالمند، کنفرانس ملی یافته های نوین پژوهشی و آموزشی،تهران
- دلیریان، شیما (1379). تأثیر نگهداری از حیوانات خانگی بر افسردگی سالمندان ساکن در آسایشگاه¬های تهران، مجله سالمندی، شماره 2.
- رحیمی، ابوالفضل (1389). تجارب سالمندان تهرانی در زمینه اوقات فراغت و تفریحات، مجله سالمند، شماره 15.
- رستمی، زهرا.، عابدی، مریم (1382). پیوند نسل ها. پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشکده هنر و معماری واحد تهران.
- رفیع زاده، ندا (1382). طراحی معماری مناسب برای سالمندان، مجله صفه، شماره 37.
- رفیع زاده، ندا (1389). مبانی طراحی معماری مراکز خدماتی روزانه سالمندان. تهران: مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.
- رمضانی، زهرا (1391). مرکز جامع سالمندان در زرین شھر (مبتنی بر اصول روانشناسی محیطی برای دستیابی به پایداری اجتماعی). پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه هنر اصفهان.
- زندیه، مهدی (1391). مناسب¬سازی منظر شهری برای سالمندان، مجله سالمند، سال هفتم، شماره 25.
- زینالی،محسن؛ شقاقی، شهریار.(1394). طراحی معماری خانه سالمندان تبریز با رویکردروانشناسی محیطی .کنفرانس بین المللی علوم ومهندسی آذر
- سرابی، بابک (1395). سالمندان مراکز آسایشگاهی و سالمندان غیرآسایشگاهی شهر تهران. تهران: دانشگاه علوم تحقیقات تهران.
- شریفی درآمدی، پرویز. پناه علی، امیر (1390). مقایسه میزان شادکامی سالمندان ساکن در منزل و سرای سالمندان. سالمند: مجله سالمندی ایران. ۶ (۳): 55-49.
- شعاری نژاد، علی اکبر (1393). روان شناسی رشد بزرگسالان در فراخنای زندگی. تهران: پیام آزادی.
- شولتز، ادوان (1393). تئوری های شخصیت. تهران: ارسباران.
- شیبانی تزرجی، فاطمه (1389). تأثیر موسیقی بر میزان افسردگی و احساس تنهایی سالمندان، مجله سالمندی ایران، شماره 5.
- صفائیان، محمدعلی (1390). فرم، رنگ، موسیقی. تهران: انتشارات آفتاب.
- ضرغامی، اسماعیل؛ شرقی، علی؛ الفت، میلاد(1394). ویژگی های محیطی مؤثر در افزایش کیفیت زندگی ساکنان خانه های سالمندان ، فصلنامه معماری ایرانی، شماره هفت
- عبدلی، بهروز (1388). نقش تعاملی ویژگی¬های شخصیتی و فعالیت بدنی بر تحول روانی اجتماعی سالمندان، مجله سالمندی، شماره 11.
- کپس، جئورگی (1389). زبان تصویر، ترجمه فیروزه مهاجر. تهران: انتشارات سروش.
- کردزنگنه، جعفر (1385). بررسی کیفیت زندگی مرتبط با سلامت سالمندان و عوامل موثر بر آن (مورد مطالعه: سالمندان شهر رامهرمز)، پایان نامه کارشناسی ارشد جمعیتشناسی، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
- کریمی طرقبه، الهام (1389). اثربخشی پیاده¬روی بر عملکرد روانی اجتماعی مرتبط با کیفیت زندگی مردان سالمند، مجله سالمند، شماره 15.
- الکساندر، کریستوفر (1396). معماري و راز جاودانگی، راه بی زمان ساختن، ویراست دوم، ترجمه مهرداد قیومی بیدهندي با مقدمه مهدي حجت، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
- کوششی، مجید (1387). شبکه حمایت خانوادگی، ترتیبات زندگی و سلامت سالخوردگان در بستر گذار جمعیتی (مطالعه اي در شهر تهران)، پایان نامه دکتراي جمعیت شناسی، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
- کوششی، مجید، خسروي، اردشیر، علیزاده، مهتاب، ترکاشوند، محمد، و نازنین آقایی (1394). سالخوردگی جمعیت در ایران (ویژگی ها جمعیتی و اجتماعی-اقتصادي و چالشهاي پیشرو)، تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
- لنگ، جان (1391). آفرینش نظریه معماري، نقش علوم رفتاري در طراحی محیط، ترجمه علیرضا عینی فر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- مختاری، فاطمه (1389). مقایسه کیفیت زندگی و سلامت روان در سالمندان ساکن/ غیرساکن سرای سالمندان، مجله سالمندی، شماره 18.
- مدیري، آتوسا (1387). مکان، نشریه علمی پژوهشی هویت شهر، دانشکده هنر و معماري علوم و تحقیقات تهران.
- مرادی نژاد، سپیده (1389). تأثیر خاطره¬گویی بر سلامت روان سالمندان، مجله سالمند، شماره 17.
- مرتضوي، شهرناز (1396). روانشناسی محیط، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
- مطلبی، قاسم (1380). روانشناسی محیطی دانشی نو در خدمت معماري و طراحی شهري، نشریه علمی پژوهشی هنرهاي زیبا، دانشکده هنرهاي زیبا دانشگاه تهران، شماره 1
- معتمدی شلمزاری، عبدالله (1381). بررسی نقش حمایت اجتماعی در رضایت¬مندی از زندگی، سلامت عمومی و احساس تنهایی، مجله روان شناسی، شماره 2.
- مقصودنیا،شهرزاد. شجاعی، هانیه.( 1384). کلیات سالمندشناسی و طب سالمندان مرکز تحقیقات مسائل اجتماعی روانی سالمندان و پژوهشکده مهندسی و علوم پزشکی جانبازان.اول تابستان
- مک اندرو، فرانسیس تی (1397). روانشناسی محیطی، ترجمه غلامرضا محمودي. تهران: انتشارات زرباف اصل.
- نجفقلی پور کلانتری، نسیم، عیوض نژاد، قادر (1394). روانشناسی محیط خانه سالمندان، اولین کنفرانس بین المللی مهندسی انسان، تمدن، معماری و شهرسازی، ژوئن 2015 ، تبریز، ایران.
- نصیر سلامی،محمدرضا و سوهانگیر، سارا،(1392). راهکارهایی جهت ارتقا کیفیت اثر متقابل انسان و محیط بر یکدیگر با رویکرد روانشناسی محیطی. مجله تحقیقات روانشناختی (19): 100-79.
- نقی زاده، محمد (1381). مبانی فلسفه زیبایی شناسی طراحی محیط و منظر ایرانی. محیط شناسی ویژه نامه طراحی محیط (29): 80-61.
- نقی زاده، محمد. استادی، مریم. (1393). مقایسه تطبیقی مفهوم ادراک و فرایند آن در فلسفه و روانشناسی‌محیط و کاربرد آن در طراحی شهری. مجله پژوهش های معماری اسلامی. 2۲ (۲) : 14-3.
- نمازیان، علی. قارونی،فاطمه(1392). حلقه گمشده روان شناسی محیط و آموزش معماری، نشریه علمی پژوهشی انجمن علمی معماری شهرسازی ایران 5(92): 131-122.
- نوربرگ شولتز، کریستین (1396)، روح مکان، به سوي پدیدار شناسی معماري، چاپ دوم، ترجمه محمد رضا شیرازي، تهران، انتشارات رخداد نو.
- نوربرگ شولتز، کریستین. (1392). گزینه اي از معماري، معنا و مکان، ترجمه ویدا نوروز برازجانی. تهران: انتشارات جان جهان.
- وینترز، ادوارد (1395). مبانی فلسفی و روانشناختی ادراك فضا، ترجمه آرش ارباب جلفایی. تهران: انتشارات خاك.
- هاشم نژاد، هاشم. حبیبی، فائزه (1389). نگرشی بر ویژگی ها و معیارها در طراحی مسکن سالمندان با رویکرد نو به پیوند نسل ها. فصلنامه آبادی.
- یعقوبی، محمد.(1395). دلبستگی به مکان در سرای سالمندان، کنفرانس بین المللی نخبگان عمران،معماری و شهرسازی،تهران خردادماه.
منابع انگلیسی
- Birren, F. (2006). color psychology and color therapy. Kessinger publishing.
- Bonnes , M, Giuseppe, C. (2017) ; Environmental Psychology, Overview, Elsevier Inc. All rights reserved. The Future of Environmental Psychology.
- Canter, D. (1986). Putting Situations in their Place Foundations for a Bridge Between Social and Environmetal Psychology In. A – Furnham (Ed), Social Behavior in Context, London: Allyn & Bacon.
- Ebersol P., P Hess (2011). Geriatric & Nursing Healthy Ageing. USA, First Ed.
- Elizabeth L. Rogers M. D (1999). Normal Ageing. Gerontology and geriatric dentistry Lueckenotte AG. Gerontological nursing.2nd edi. ST. louis: mosby, 2016. P. 213.
- Gartman V. (2015). Annalisa Gartman vappa. Healing Gardens: Creating Places for Restoration.
- Gibson, C. (2005). psychology of architecture. journal psychology, 2005, Johnson, david. Color psychology.
- https://www.arthut.ir
- Hurst, M, Dittmar, H, Bond, R, Kasser, T(2013) The relationship between materialistic values and environmental attitudes and behaviors: A meta-analysis, Journal of Environmental Psychology
- Jakle, A., Brunn, S. and Roseman, C. (1987) Human Spatial Behavior. Belmont, California: Wads Worth Publishing Co.
- Lee DT, Woo J. Mackenzie AE. A review of older people’s experiences with residential care placement. J Ad Nurs, 2002; 37 (1): p 19-27.
- Lee DT. Transition to residential care: experiences of elderly Chiness people in Hong Kong. J Ad Nurs1999; 30 (5): p. 1118-1126
- McEwen M. Community- based nursing: an introduction .2nd ed. philadelphia: Saunders. 212. p. 94
- Moor, A. J. and et.al. (1985) The behavioral ecology of Libellula luctosa, Journal of Ethology (75): 246-254.
- Rapoprt, A. (1990); The Meaning of the Bulit Environment: A Nonverbal Communication Approach, Beverly Hills, CA: Sage.
- Squire A., B Tindall (2016), “Health and well- being for older people”. First published, Sidney Toronto.
- Wong, Barbara S. K. (2009). color psychology in design. shine-21.com
- arel.ir
- arthut.com