پروپوزال طراحی مجتمع کودکان بی سرپرست با تأکید بر رویکرد بیوفیلیک

قسمتی از بیان مسئله:

در عصر دهكده جهانی، همان اندازه كه جوامع گوناگون خود را در دستاوردهای بشری سهیم می دانند، معضلات مشابهی نیز پدید می آورند .از ناعادلانه ترین پیامدهای جوامع امروزی، اعم از جوامع مدرن یا در حال توسعه، پدیده كودكان بی سرپرست است .با افزایش مهاجرت های قومی و فردی در سراسر جهان و فزونی درصد فقر، بیكاری، و فساد، عملكرد خانواده به عنوان یك نهاد مستقل به مخاطره می افتد .اما این معضل پیش از همه كودكان بی گناهی را قربانی می گیرد كه روز به روز بیشتر به حاشیه ی اجتماع رانده می شوند و چه بسا ناخواسته، مهره های آتی ترویج همان بی عدالتی و فسادی می گردند كه گریبان آن ها را گرفته بود .تنها راه مبارزه با این معضل اجتماعی، و یكی از مؤثّرترین شیوه های حفظ سلامت جامعه و پیشگیری از افزایش جرم در شهرهای بزرگی همچون کرمان، اسكان، آموزش، و مراقبت صحیح از كودكان بی سرپرست است. منظور از كودكان بی سرپرست، كودكانی است كه فاقد خانواده و محل سكونت اند، یا از هیچ گونه حمایتی از جانب خانواده یا نهادهای اجتماعی و آموزشی برخوردار نیستند. در پروژه ی حاضر، محل زندگی این کودکان مورد بحث خواهد بود چرا که ثابت ترین عنصر زندگی آنان در دوران رشد، از کودکی تا نوجوانی، همان محیط و مسکنی است که در آن زندگی می کنند.

در طراحی مراكز نگهداری كودكان بی سرپرست، نمی توان تنها به ساخت مكانی برای خواب و خوراك آن ها بسنده كرد .بلكه آنچه باید به همان نسبت در اولویت باشد، تلاش برای برآوردن نیازهای روحی و ایجاد محیطی است كه كودكان را علاقمند و پایبند نگه دارد، آن ها را به آینده شان مشتاق و امیدوار سازد، و حس مسئولیت پذیری را در آنان تقویت كند. این امر تنها در فضایی تحقّق می یابد كه از محیط طبیعی خانواده و نظام آموزشی روز الگوبرداری شده باشد . در راستای نیل به این هدف، یکی از رویکردهای معماری که مورد استفاده قرار می گیرد معماری بیوفیلیک یا طراحی بیوفیلیک می باشد. کلمه ی بیوفیلیک به معنای احساس مثبت انسان ها نسبت به موجودات زنده است [7]. این معماری با ارج نهادن به ارتباط دیرینه ی انسان و محیط طبیعی سعی در بازآفرینی این ارتباط به سازنده ترین و مفیدترین شکل ممکن به منظور ایجاد آرامش، آسایش و حس تعلق در انسان و مهیا نمودن شرایط رفاه و آسایش در ساکنین فضا یا منظر می باشد [12]. منظور از این فضا ، تنها یک محدوده هندسی نیست ، بلکه منظور فضایی فعال و تأثیر گذار است که در شکل گیری شخصیت فرد شرکت می کند و خلوت و امنیت و آزادی او را تضمین و محافظت می نماید. این فضا بر حسب سن فرد یا اعمال او کوچک و بزرگ می شود و فرد در این فضا به راحتی خود را می یابد. این فضا نباید خود را بر انسان تحمیل کند بلکه باید مناسب با شخصیت او شکل گیرد.

***

کودکانی که آینده سازان اجتماع خویش هستند، زمانی فرد مفیدی برای جامعه خواهند بود که بصورت صحیح و در محیطی سالم رشد یافته و تربیت شوند. امروزه در نقش اصلی خانواده و اثرات مثبت و منفی آن بر کودکان هیچ تردیدی وجود ندارد اما برخی کودکان از این کانون اولیه جامعه محرومند. کودکان بی سرپرست با مشکلات عدیده ای روبرو هستند که نتیجه ی عدم وجود خانواده ای سالم است. از جمله مشکلات این کودکان، اختلالات دلبستگی عاطفی، نقص رشد شناختی و اجتماعی، اختلال و اغتشاش هویت، بیماریهای روانی، اختلالات شخصیت و نابهنجاریهای رفتارهای اجتماعی در بزرگسالی است. تمام این مشکلات مربوط به نقایص و کاستی های دوره ی رشد کودکی است. از این لحاظ توجه به این کاستی ها و سعی در جبران آنها می تواند آنها را در بزرگسالی به فردی مفید برای جامعه تبدیل کند. از سوی دیگر  روند رو به رشد کودکان بی سرپرست و بد سرپرست، توجه ویژه به نیازهای این کودکان را لازم و ضروری می سازد. با توجه به مشکلات این قبیل کودکان، با رفع نیازهای اولیه آنان از قبیل خوراک، پوشاک، آموزش و مسکن، می توان تا حدودی کاستی های آنان را جبران نمود.

از سوی دیگر شکل نگهداری از کودکان بی سرپرست در حال دگرگونی می باشد و همواره سعی برارتباط بیشتر این دسته از کودکان با محیطهای بیرونی و دیگر کودکان می باشد ولی متاسفانه این موضوع در کشور ما بسیار نادیده گرفته میشود و به کودکان بی سرپرست و محیطها و فضاهای مورد نیاز آنها کمترین توجه میشود [5]. حال آنکه بر اساس آمار سال 1395، سرپرستی  17هزار و 407 كودك بر عهده سازمان بهزیستی است كه از این تعداد 5/14% به دلیل فوت والدین، 20% به دلیل صلاحیت نداشتن والدین، 5/13% به دلیل جدایی والدین و 16% كودكان به دلیل رها شدن بی سرپرست شده اند [2].

دارای محتوای زیر:

• دلایل انتخاب مبانی نظری
• دلایل انتخاب روش طراحی
• بیان جنبه های مختلف مسئله
• پیشینه تحقیق
• معرفی و تحلیل نمونه های معماری مبین مبانی نظری یا روش طراحی
• اهداف تحقیق
• روش تحقیق
• روش طراحی
• تحلیل سایت
• فهرست منابع