فرمت فایل | word, pdf |
---|
مقایسه نکاح موقت در حقوق ایران ونکاح مسیار درفقه اهل تسنن
چکیده
و المحصنات من النساء الا ما ملکت أیمانکم کتاب الله علیکم و احل لکم ما وراء ذالکم أن تبتغوا بأموالکم محصنین غیر مسافحین فما استمتعتم به منهن فاتوهن اجورهن فریضة و لا جناح علیکم فیما تراضیتم به من بعد الفریضة إن الله کان علیما حکیما.
ترجمه: و زنان شوهر دار( بر شما حرام است) مگر آنها را که (از راه اسارت) مالک شده اید (زیرا اسارت آنها در حکم طلاق است) اینها احکامی است که خداوند بر شما مقرر داشته است اما زنان دیگر غیر از اینها (که گفته شد) بر شما حلال است که با اموال خود، آنان را اختیار کنید ، در حالی که پاکدامن باشید و از زنا خودداری نمایید. (آیه 24 از سوره مبارکه نساء)
نکاح متعه، نکاحی در فقه امامیه است، بین زن و مرد که باید دارای مهر و مدت معین بوده و زوجین خالی از موانع نکاح باشند، در حقوق ایران عدم ذکر مهر و مدت در متعه موجب بطلان آن است و زوجه در صورت شرط نمودن دارای حق نفقه می گردد و قرار دادن شرط توارث معتبر نبوده. فرزندان ناشی از این نکاح از کلیه حقوق فرزند ناشی از نکاح دائم برخوردار بودند. در صورتی که شرط می کردند یا زوجه باردار بود و یا توافق دو طرف نکاح را ثبت می نمودند. در صورت فسخ و انقضاء و بذل مدت نکاح منحل می گردید، نکاح مسیار، نکاحی دائم بوده در فقه عامه که دارای ارکان صحت ازدواج: زوجین، صیغه نکاح، اعلام اراده آنان، حضور شهود و ولی زوجه بوده، زوجه در این نکاح از مهر و ارث و طلاق برخوردار بود و از حق نفقه و مبیت خود گذشت می نمود و اختیار تعیین زمان حضور توسط زوج تعیین می گردید. زوجه در منزل خود سکونت داشت. در این نوع نکاح مرد ریاستی نسبت به زوجه نداشت، ممکن بود نکاح مسیار در مراجع رسمی به ثبت برسد یا به ثبت نرسد. طفل به دنیا آمده ملحق به پدر و مادر خود می گردید و در صورت فسخ و یا طلاق نکاح منحل می گردید. مسئله موضوع پژوهش حاضر مقایسه این دو نکاح از طریق بررسی شباهت ها و تفاوت های دو نکاح است. ما در این پژوهش از روش تحلیلی- توصیفی استفاده نموده ایم. هر دو عقدی هستند مشتمل بر ایجاب و قبول و زوج و زوجه معین بوده و مهر نیز تعیین گردد، هر دو زوجین خالی از موانع نکاح بوده، برای انعقاد احتیاج به «شروط عامه» از قبیل: بلوغ، عقل و اختیار می باشد. در هر دو اذن ولی در عقد باکره لازم است، در صورت نزدیکی و باطل بودن نکاح زن در هر دو عقد مستحق مهرالمثل است. در هر دو نکاح نفقه زوج بر عهده مرد نیست. زن حق قسم و مبیت ندارد، زن بدون اجازه می تواند از منزل خارج گردد. عدم ذکر مهر موجب بطلان ازدواج موقت می شود ولی نکاح مسیار بدون ذکر مهر صحیح است و طرفین می توانند بعد از عقد مهر را با تراضی معین نمایند. در نکاح مسیار مرد نمی تواند هم زمان بیش از چهار زن داشته باشد ولی در ازدواج موقت این نصاب شرط نیست. عده در نکاح مسیار سه طهر است و در خصوص زنانه متعه دو طهر است. ازدواج موقت با زن کتابیه جایز است ولی نکاح مسیار جایز نیست. حضور دو شاهد عادل در نکاح متعه مستحب، ولی در نکاح مسیار واجب است نکاح متعه صراحتاً در متن قانون قید گردیده اما نکاح مسیار به عنوان نهادی در قانون پیش بینی نگردیده است. هر دو ماهیت یکسان دارند و عنوان زواج و نکاح بر آن دو صدق میکند و در صورتی که عقد به صورت صحیح محقق گردید روابطشان در مقابل یکدیگر برقرار می شود.
واژگان کلیدی
نکاح موقت، متعه، مسیار، فقه شیعه، فقه تسنّن
فهرست مطالب
چکیده | 8 | |
کلیات | ||
مقدمه | 11 | |
بیان مساله | 13 | |
پیشینه ی تحقیق | 16 | |
اهمیت و ضرورت تحقیق | 19 | |
اهداف تحقیق | 20 | |
پرسش های تحقیق | 21 | |
فرضیه های تحیق | 21 | |
روش گار و روش تحقیق | 23 | |
ساختار تحقیق | 23 | |
فصل اول : مفهوم شناسی اقسام نکاح | ||
مبحث اول : مفاهیم و تعاریف کلی نکاح | 26 | |
گفتار اول : تعریف نکاح | 26 | |
بند اول : معنی لغوی نکاح | 27 | |
بند دوم : معنی شرعی نکاح | 28 | |
گفتار دوم : معنی اصطلاحی (فقهی و حقوقی) نکاح ، فسخ نکاح ، طلاق 30 | ||
بند اول : معنای فقهی نکاح | 30 | |
بند دوم : معنای حقوقی نکاح | 31 | |
بند سوم: مفهوم نکاح در روابط طرفینی | 34 | |
بند چهارم : شروط ضمن عقد ازدواج | 42 | |
1-1-شرط باطل | 42 | |
1-2-شرط صحیح | 43 | |
بند پنجم : مفهوم فسخ نکاح و طلاق | 44 | |
مبحث دوم : مفهوم شناسی نکاح متعه | 50 |
عنوان | صفحه | |
گفتار اول: معنای لغوی و اصلاحی نکاح متعه | 50 | |
بند اول : معنی لغوی متعه | 50 | |
بند دوم : معنی اصلاحی متعه | 50 | |
گفتار دوم : تعریف نکاح موقت و اقسام آن | 51 | |
بند اول : تعریف نکاح موقت | 51 | |
1-1-ارکان انعقاد نکاح موقت | 54 | |
1-2- حقوق زوجین در نکاح موقت | 59 | |
بند دوم : موارد انحلال نکاح نکاح موقت وعده | 61 | |
بند سوم : اقسام نکاح موقت و علل انعقاد | 63 | |
مبحث سوم : مفهوم شناسی نکاح مسیار | 65 | |
گفتار اول: معنی لغوی و اصطلاحی مسیار | 65 | |
بند اول : تعریف نکاح مسیار | 67 | |
بند دوم : شروط ضمن عقد مسیار و حقوق زوجین و انحلال نکاح 70 | ||
1-1-حقوق و تکالیف زوجین در نکاح مسیار و اسقاط آن حقوق 74 | ||
1-2-انحلال نکاح مسیار و عده در مذاهب اربعه و اقسام مشابه مسیار 78 | ||
بند سوم : زمینه های گرایش به نکاح مسیار | 82 | |
1-1-عوامل گرایش زنان | 83 | |
1-2-عوامل گرایش مردان | 85 | |
بند چهارم :نکاح مسیار در قوانین احوال شخصیه | 87 | |
فصل دوم : جهات اشتراک نکاح مسیار با متعه ، جهات افتراق متعه با نکاح دائم و مسیار | ||
مبحث اول : وجود اشتراک نکاح مسیار با متعه | 93 | |
گفتار اول: وجوه اشتراک نکاح متعه و مسیار | 93 | |
گفتار دوم : موانع نکاح مسیار و متعه | 95 | |
گفتار سوم :شرایط انعقاد نکاح مسیار و متعه | 101 | |
مبحث دوم : وجوه افتراق نکاح دائم و متعه ، نکاح مسیار | 109 | |
گفتار اول : جهات افتراق نکاح دائم و متعه | 109 | |
عنوان | صفحه | |
گفتار دوم : جهات افتراق نکاح متعه و مسیار | 111 | |
فصل سوم :بررسی آراء موجود درباره ی متعه و مسیار | ||
مبحث اول فلسفه نهی و جواز حکم نکاح متعه | 115 | |
گفتار اول : اقتضای زمان و ادله حلیت متعه به عقیده شیعه | 116 | |
بند اول : تحریم متعه به علت مقتضیات زمان | 116 | |
بند دوم : ادله شیعه در عدم صحت تحریم متعه | 117 | |
بند سوم : فلسفه حلیت متعه در فقه شیعه | 118 | |
گفتار دوم : ادله اهل سنت در حرمت ازدواج موقت | 119 | |
بند اول : عدم دوام متعه و تضییع احترام زنان | 119 | |
بند دوم : تزلزل عاطفی فرزند ناشی از نکاح متعه | 121 | |
بند سوم :ترویج هوسرانی با پذیرش نکاح متعه | 122 | |
گفتار سوم : نکاح متعه و اقتضای جامعه امروز | 123 | |
بند اول : تلاقی مبانی حلیت نکاح دائم و متعه | 123 | |
بند دوم : اصلی ترین اختلاف نکاح متعه و دائم | 124 | |
گفتار چهارم : حکم ازدواج موقت | 125 | |
بند اول : نظر فقهای امامیه | 125 | |
بند دوم : نظریه ی فقهای عامه | 129 | |
مبحث دوم : عقاید موجود در خصوص نکاح مسیار | 132 | |
گفتار اول : نظریه ی علمای عامه در نکاح مسیار | 132 | |
بند اول : اقوال قائلین به جواز و یا اباحه ی با کراهت و ادله آن ها 132 | ||
بند دوم : حاصل کلام موافقین | 139 | |
بند سوم : نظریه ی مخالفین و پاسخ به آنان | 140 | |
بند چهارم : نظریه متوقفان | 146 | |
گفتار دوم : نظریه ی علمای خاصه 147 | ||
بند اول : فتوای بعضی از مراجع تقلید شیعه | 149 | |
عنوان | صفحه | |
بند دوم : تنازل از حق | 155 | |
بند سوم : مقتضای عقد | 157 | |
بند چهارم : شرط خلاف شرع | 159 | |
مبحث سوم : مزیت های متعه بر مسیار و موضع اسناد بین المللی راجع به دو نکاح 165 | ||
گفتار اول : مزیت نکاح متعه بر نکاح مسیار | 165 | |
گفتار دوم : نکاح اسناد بین المللی به نکاح | 167 | |
بند اول : خانواده در اسناد بین المللی 167 | ||
بند دوم : ایران و الحاق شدن به کنوانسیون منع تبعیض علیه زنان | 171 | |
بند سوم : توصیه نامه و اعلامیه حقوق بشر اسلامی | 177 | |
فصل چهارم : تحلیل و جمع بندی | ||
نتیجه گیری | 183 | |
انتقادات و پیشنهادان | 189 | |
منابع و مآخذ 190 | ||
منابع فارسی 190 | ||
منابع عربی 194 | ||
سایت ها | 197 | |
چکیده انگلیسی | 198 |
منابع فارسی
٢-آراد،علی،مهر،تاریخچه و ماهیت واحکام آن ازنظرحقوق مدنی ایران ومقایسه بامذاهب مختلفه،تهران،انتشارات سمت،1390
٣-اراکی، شیخ محمدعلی، توضیح المسائل،کتاب نکاح، قم، مرکز انتشارات دفترتبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم،1380
٤-اسدی، لیلاسادات، جایگاه عسروحرج قانون و رویه، فصلنامه ندای صادق، تهران، سال نهم، ش9،1388
۵-امامی،اسدالله؛صفایی،سیدحسین،مختصرحقوق خانواده،تهران،نشر میزان،چاپ بیست و پنجم،1390
٦-باباخانی، زرین، مهریه حقوق خاصه زوجه، تهران، نشر امین، چاپ بیست ویکم،1390
٧-باریکلو، علیرضا، ضرورت حمایت حقوقی اززنان درعقد نکاح، تهران، اندیشه های خصوصی، سال پنجم، ش12،1387
٨-باریکلو، علیرضا، قلمرواحوال شخصیه، تهران، اندیشه های حقوقی، سال سوم، ش8،1384
٩-بیگدلی، محرمعلی، ازدواج مسیار و ازدواج موقت، تهران، انتشارات فردوسی، چاپ اول،1389
١٠-جامعی فرد، فخرالدین؛ عزیزی، مرتضی، ازدواج درفقه اهل سنت وحقوق ایران، تهران،بی نا،1391
١١-حاتمی، علی اصغر؛ قادرشنیور، نکاح های نوین معاصر و مشروعیت آن ها، سمنان، مطالعات فقه وحقوق اسلامی ،ش3،1389
١٢-حامدی، محمدرضا؛ مکارم، مسعود، کتاب نکاح، ج5، قم، انتشارات امام علی بی ابی طالب(ع)،چاپ اول،1382
١٣-حبیبی تبار، جواد، گام به گام با حقوق خانواده، قم، نشر خرم،چاپ پنجم،1392
١٤-دادحلیمی، حسین، مصباح الاحکام، قم، انتشارات حسنین علیهم السلام،چاپ سوم،1389
١۵-روستایی صدرآبادی، حمید، بررسی مقایسه ای نکاح متعه ونکاح مسیاردرفقه، پژوهشنامه فقه و حقوق اسلامی، سال پنجم،1391
١٦-روشن، محمد، حقوق خانواده، تهران، انتشارات جنگل، چاپ اول،1393
١٧-شریف، علی، نفقه و تمکیندر خصوص خانواده، تهران، نشر بشارت، چاپ یازدهم،بی تا
١٨-شیروانی، علی، ترجمه تیین شرح المعه، ج9، قم، انتشارات دار المعلم، چاپ سیزدهم،1393
١٩-صادقی، محمد، احوال شخصیه اهل سنت، تهران، انتشارات خرسندی،چاپ دوم،1394
٢٠-صالحی، هادی، عدم ذکر مدت در نکاح منقطع، بابل، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال هشتم،ش26، 1390
٢١-صدر، سید محمد، تنبیه بدنی زن، پژوهش های قرآنی، سال هفتم، ش28،بی تا
٢٢-کاتوزیان، ناصر، اعمال حقوقی، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ چهارم،1392
٢٣-کاتوزیان، ناصر، خانواده،ج1، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ چهارم،1394
٢٤-کاتوزیان، ناصر، دوره حقوقی مدنی قواعد عمومی قراردادها، ج سوم، تهران،شرکت سهامی انتشار،چاپ هشتم،1392
٢۵-کاتوزیان، ناصر،دوره مقدماتی حقوق مدنی درس هایی از شفعه،ارث،وصیت،تهران،نشر میزان،چاپ بیست و دوم،1393
٢٦-کاتوزیان، ناصر، قانون مدنی در نظم حقوق کنونی، تهران،بنیاد حقوق کنونی،تهران،بنیاد حقوقی میزان،چاپ سی و چهارم،1391
٢٧-کریمی نیا، محمد مهدی، بررسی ازدواج موقت در دایرةالمعارف لیدن، تهران، مجله تخصصی قرآن پژوهی،1390
٢٨-لنگرودی، محمد جعفر جعفری، ترمینولوژی، تهران، کتابخانه گنج دانش، چاپ بیست و دوم،1388
٢٩-محقق داماد، مصطفی، حقوق خانواده، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، چاپ هفدهم،1393
٣٠-مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد17، تهران، دارالمکتب الإسلامیه،چاپ چهلم،1385
٣١-محمدی،مرتضی،حقوق و تکالیف زوجین در حقوق اسلام،ماهنامه رواق اندیشه،سال پنجم،ش5،بی تا
٣٢-مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران، انتشارات صدرا، چاپ چهل و یکم،1390
٣٣-موسوی همدانی، محمد باقر، تحریرالوسیله، ج4، کتابخانه غدیر،بی تا
٣٤-موفق اردستانی،محمد هادی، بررسی ازدواج موقت، پایگاه تخصصی نشر گستر،بی تا
٣۵-مهرپور،حسین، حقوق زن، تهران، انتشارات اطلاعات، چاپ چهارم، 1393
٣٦-نصیری رضی،ولی اله، ارزیابی مشروعیت نکاح مسیار در فقه اهل سنت و مذهب امامیه، سمنان، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال سوم،ش5، 1390
٣٧-وزیری فرد، سید محمد جواد، نگاهی به مهر و تنضیف آن از منظر فقه و حقوق، تهران، پژوهش های فقهی، ش4،1392
منابع عربی
٣٨-الاشقر، اسامه عمر سلیمان، مستجدات فقیهه فی قضایا الزواج و الطلاق، دارالنفاس،1425
٣٩-بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناظره، ج23، قم، جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه،چاپ شانزدهم،1378
٤٠-جزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذهب الاربعه، ج4، بیروت، دارالکتاب العلمیه، چاپ پنجم،1424
٤١-حسینی بقاعی، محمدعلی، حقیقه زواج مسیار و مشرعیه المتعه، بیروت،دارالمحجه البیضاء،1423
٤٢-الحرالعاملی،م حمدبن الحسن، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشرعیه، ج20، قم، آل بیت،بی تا
٤٣-حلی، محمدبن حسن، تحریر الاحکام الشرعیه، ج3، قم، موسسه الامام الصادق(ع)،1382
٤٤-حلی، محمدبن حسن، شرائع الاسلام، ج2، تهران، انتشارات استقلال،1409
٤۵-حنبلی، عبدالله بن قدامه، المغنی، ج7 بیروت، دارالکتاب العربی،1403
٤٦-خوئی، ابوالقاسم، البیان فی تفسیر القرآن، موسسه احیاء آثار امام خوئی،1428
٤٧-خوئی، ابوالقاسم، المسائل الشرعیه، ج2، قم، موسسه احیاء آثار امام خوئی،1382
٤٨-الدمشقی،عرفان،نکاح المسیارواحکام الانکحه المحرمه، بیروت،المکتبه العصریه،بی تا
٤٩-الراغب اصفهانی، حسن بن محمد، المفردات فی الغریب القرآن، چاپ چهارم، تهران، المکتبه المرتضویه لاحیاءآثارالجعفریه، 1383
۵٠-شبلی،م حمدمصطفی،احکام الاسره فی السلام،بیروت،دارالنهضه العربیه،1378
۵١-طوسی، ابی جعفرمحمدابن الحسن، الخلاف، ج4، قم، موسسه نشراسلامی انقلاب،1412
۵٢-عسقلانی،احمدبن علی، فتح الباری فی شرح صحیح بخاری، ج9، دارالمعرفه،1430
۵٣-فیومی، احمدبن علی، مصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، ج2، قم، دارالجهره، چاپ سوم،1418
۵٤-کرکی، علی بن الحسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج13، قم، موسسه آل البیت،1414
۵۵-کلینی، محمد یعقوب، الکافی، ج 5، قم، دارالکتاب، 1412
۵٦-مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 30، بیروت، دارالرضا، 1412
۵٧-مصری، ابوالفضل، لسان العرب، ج 2، بیروت، دارصادر، 1410
۵٨-المطلق، عبدالملک، حکم زواج المسیار، ریاض، داربنون، بی تا
۵٩-مفید، شیخ محمدبن نعمان، خلاصه الایجاز، قم، الموتر العالمی لالفیه الشیخ المفید، 1380
٦٠-مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد17، تهران، دارلمکتب الاسلامیه، چاپ چهلم، 1385
٦١-مکی، محمدبن، اللمعه الدمشقیه، قم، دارالفکر، 1411
٦٢-موسوی اردبیلی، مرتضی، المتعه النکاح المنقطع بین الشرعیه و البدعه، تهران، چاپ سوم، 1378
٦٣-موسوی خمینی، روح الله، تحریرالوسیله، کتاب النکاح، تهران، دارالعلم، 1380
محصولات مشابه
فرمت فایل | word, pdf |
---|---|
رشته | حقوق |
تعداد صفحات | 201 |