مقایسه ابعاد برنامه درسی پنهان رشته علوم ورزشی بین دانشگاه های منتخب دولتی و آزاد استان کرمان
چکیده
برنامه درسي پنهان بعد غيرقابل پيش بيني يادگيري است. طراحي آموزشي بدون توجه به اين بعد، غفلت از بخش مهم عواملي است كه در يادگيري دانشجویان تاثير فراوان دارد. بنابراين لازم است، عوامل اساسي موثر در شكل گيري برنامه پنهان شناسايي و آشكار شوند لذا هدف اصلی این تحقیق مقایسه ابعاد برنامه درسی پنهان بین دانشگاه های منتخب دولتی و آزاد استان کرمان بود. این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی و روش تحقیق مورد استفاده علّی-مقایسه ای بود. جامعه آماری تحقیق کلیه دانشجویان کارشناسی علوم ورزشی دانشگاه های دولتی و آزاد منتخب استان کرمان شامل دانشگاه های شهید باهنر کرمان، ولی عصر رفسنجان، آزاد اسلامی واحد کرمان و آزاد اسلامی واحد رفسنجان به تعداد 460 نفر بود. روش نمونه گیری به صورت تمام شمار بود که تعداد 396 پرسشنامه قابل استفاده عودت گردید. برای سنجش ابعاد برنامه درسی پنهان از پرسشنامه رهنما و همکاران (1396) استفاده شد. روایی صوری و محتوایی این پرسشنامه به طور مطلوبی گزارش شد و پایایی آن در این تحقیق 85/0 بدست آمد. در این تحقیق از آمار توصیفی و استنباطی متناسب با اهداف و فرضیه های تحقیق استفاده شده است. برای مقایسه ابعاد برنامه درسی پنهان در بین دانشگاه های منتخب، از آزمون t مستقل با بهره گیری از نرم افزار SPSS نسخه ی 22 استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که بین ابعاد برنامه درسی پنهان شامل نقش استاد، مکان فیزیکی، قوانین و مقررات، روش تدریس، روش ارزشیابی و محتوا در رشته علوم ورزشی در دانشگاه های دولتی و آزاد استان کرمان تفاوت معناداری وجود ندارد.
واژگان کلیدی: برنامه درسی پنهان، تدریس، دانشگاه، علوم ورزشی
فهرست مطالب
1-9 تعریف نظری واژه ها و متغیرهای تحقیق.. 10
1-10 تعریف عملیاتی واژه ها و متغیرهای تحقیق.. 12
2-2-1 منشأ برنامه درسی پنهان. 14
2-2-2 تعریف برنامه درسی پنهان از دیدگاه صاحب نظران. 16
2-2-3 نقاط مشترک تعاریف ارائه شده در مورد مفهوم برنامه درسی پنهان. 18
2-2-4 دلایل توجه به برنامه درسی پنهان. 19
2-2-5 ابعاد برنامه درسی پنهان. 20
2-2-6 دیدگاه های برنامه درسی پنهان. 27
2-2-7 برنامه درسی پنهان در آموزش… 30
2-2-7-1 عوامل به وجود آورنده و مؤثر بر برنامه درسی پنهان در آموزش عالی.. 32
2-2-9 برنامه درسی در آموزش عالی.. 36
3-4 نمونه آماری، حجم نمونه، روش نمونه گیری.. 48
3-6 روش جمع آوری اطلاعات و داده ها 50
3-7 روش آماری و شیوه تجزیه و تحلیل داده ها 50
4-2-یافته های توصیفی تحقیق.. 52
4-2-4- وضعیت میزان مطالعه درسی در هفته گذشته. 56
4-2-6- وضعیت تعداد ترم گذرانده. 59
4-3-1- توصیف متغیر نقش استاد. 61
4-3-2- توصیف متغیر روش تدریس…. 62
4-3-3- توصیف متغیر ارزشیابی استاد. 62
4-3-4- توصیف متغیر قوانین و مقررات… 63
4-3-5- توصیف متغیر مکان فیزیکی.. 64
4-4-1-آزمون کولموگروف اسمیرنوف(بررسی نرمال بودن) 65
5-3-1 بحث و نتیجه گیری فرضیه اول. 74
5-3-2 بحث و نتیجه گیری فرضیه دوم. 75
5-3-3 بحث و نتیجه گیری فرضیه سوم. 76
5-3-4 بحث و نتیجه گیری فرضیه چهارم. 77
5-3-5 بحث و نتیجه گیری فرضیه پنجم.. 78
5-3-6 بحث و نتیجه گیری فرضیه ششم.. 79
5-4-1 پیشنهادهای برخاسته از تحقیق.. 80
5-4-2 پیشنهادهایی برای تحقیق های آینده. 81
فهرست جدول ها
عنوان صفحه
جدول 3-1- تعداد جامعه ی آماری به تفکیک دانشگاه های منتخب مورد بررسی تحقیق.. 48
جدول 3-2- تعداد پرسشنامه های کامل برگشت داده شده. 49
جدول 3-3- ابعاد و توزیع گویه های پرسشنامه ی تحقیق.. 49
جدول 3-4- ضریب آلفای کرونباخ مؤلفه های پرسشنامه. 50
جدول 4-1-توزیع فراوانی و درصد نمونه آماری بر اساس متغیر وضعیت تاهل به تفکیک چهار دانشگاه 52
جدول 4-2-توزیع فراوانی و درصد نمونه آماری بر اساس متغیر وضعیت تاهل به تفکیک دانشگاه آزاد و دولتی 53
جدول 4-3-توزیع فراوانی و درصد نمونه آماری بر اساس متغیر وضعیت جنسیت به تفکیک چهار دانشگاه 53
جدول 4-4-توزیع فراوانی و درصد نمونه آماری بر اساس متغیر وضعیت جنسیت به تفکیک دانشگاه آزاد و دولتی 54
جدول 4-5-توزیع فراوانی و درصد نمونه آماری بر اساس متغیر وضعیت سن به تفکیک چهار دانشگاه 54
جدول 4-6-توزیع فراوانی و درصد نمونه آماری بر اساس متغیر وضعیت سن به تفکیک دانشگاه آزاد و دولتی 55
جدول 4-9-توزیع فراوانی و درصد نمونه آماری بر اساس متغیر وضعیت شغل به تفکیک چهار دانشگاه 57
جدول 4-10-توزیع فراوانی و درصد نمونه آماری بر اساس متغیر وضعیت شغل به تفکیک دانشگاه آزاد و دولتی 58
جدول 4-13 مقیاس نمره گذاری هایر. 61
جدول 4-14- مقادیر شاخص های توصیفی در خصوص متغیر نقش استاد. 61
جدول 4-15- مقادیر شاخص های توصیفی در خصوص متغیر روش تدریس…. 62
جدول 4-16- مقادیر شاخص های توصیفی در خصوص متغیر ارزشیابی استاد. 63
جدول 4-17- مقادیر شاخص های توصیفی در خصوص متغیر قوانین و مقررات… 63
جدول 4-18- مقادیر شاخص های توصیفی در خصوص متغیر مکان فیزیکی.. 64
جدول 4-19- مقادیر شاخص های توصیفی در خصوص متغیر محتوا 65
جدول 4-20- آزمون کولموگروف اسمیرنوف یک نمونه ای برای متغیرهای تحقیق.. 65
جدول 4-21- شاخص مرکزی و پراکندگی متغیر نقش استاد به تفکیک دانشگاه آزاد و دولتی.. 66
جدول 4-22- نتیجه آزمون t مستقل برای بعد نقش استاد. 66
جدول 4-23-شاخص مرکزی وپراکندگی متغیر روش تدریس به تفکیک دانشگاه آزادودولتی.. 66
جدول 4-24- نتیجه آزمون t مستقل برای بعد روش تدریس…. 67
جدول 4-25- شاخص مرکزی و پراکندگی متغیر ارزشیابی استاد به تفکیک دانشگاه آزاد و دولتی 67
جدول 4-26- نتیجه آزمون t مستقل برای بعد ارزشیابی استاد. 67
جدول 4-27- شاخص مرکزی و پراکندگی متغیر قوانین و مقررات به تفکیک دانشگاه آزاد و دولتی 68
جدول 4-28- نتیجه آزمون t مستقل برای بعد قوانین و مقررات… 68
جدول 4-29-شاخص مرکزی و پراکندگی متغیر مکان فیزیکی به تفکیک دانشگاه آزادودولتی.. 69
جدول 4-30- نتیجه آزمون t مستقل برای بعد مکان فیزیکی.. 69
جدول 4-31- شاخص مرکزی و پراکندگی متغیر محتوا به تفکیک دانشگاه آزاد و دولتی.. 70
جدول 4-32- نتیجه آزمون t مستقل برای بعد محتوا 70
منابع فارسی
- ابراهیمی قوام، صغری (1396). کاربرد نظریه های یادگیری در برنامه ریزی درسی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب.
- احمدیان، مینا، سبحانی نژاد، مهدی (1393) بررسی رابطه میان مؤلفه‌های برنامه درسی پنهان با ابعاد گرایش به تفکر انتقادی دانشجویان. پژوهش‌های آموزش و یادگیری ۲ (۴): 112-87.
- اسکندري، حسین (1394). برنامه درسی پنهان. تهران: انتشارات نشر نسیما.
- امینی، محمد. مهدی زاده، مریم. ماشاالهی نژاد، زهرا. علیزاده، مرضیه (1390). بررسی رابطه بین مؤلفه های برنامه درسی پنهان و روحیه علمی دانشجویان. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی 5(62): 103-81.
- ایمانی، صدف، یعقوبی، ابوالقاسم. (1394). رابطه برنامه درسی پنهان با تحلیل رفتگی آموزشی دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا همدان. پژوهش در برنامه ریزی درسی, 11(4), 29-41.
- برزگر بفرویی، کاظم، برزگر برفویی، مهدی، ملایی بهرامی، یعقوب (1393). نقش جهت‌گیری هدف و راهبردهای فراشناختی خواندن در پیش‌بینی انگیزش تحصیلی دانشجویان پسر دانشگاه فرهنگیان یزد. فصلنامه علمی-پژوهشی، پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی 2(5): 42-27.
- بیان فر، فاطمه، ملکی، حسن، سیف، علی اکبر (1390). تبیین اثر برنامه درسی پنهان مدارس بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره راهنمایی به منظور ارائه مدل. فصلنامه نوآوری های آموزشی (37): 100-71.
- تقوائی یزدلی، زهرا، یزدخواستی، علی، رحیمی، حمید. ارتباط وضعیت برنامه درسی پنهان و میزان هوش هیجانی دانشجویان؛ دانشگاه علوم پزشکی کاشان و دانشگاه کاشان. دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی. ۱۳۹۲; ۶ (۴): ۲۲۹-۲۳۴
- تقی پور، حسینعلی، غفاری، هاجر. (1388). بررسی نقش برنامه درسی پنهان در رفتار انضباطی دانش آموزان از دیدگاه مدیران و معلمان مدارس راهنمایی دخترانه شهرستان خلخال در سال تحصیلی 89-88. علوم تربیتی 2(7): 65-33.
- رهنما، اکبر، علی فت، ایوب، امیدی، محمود. (1396). تعیین نقش ابعاد و مؤلفه‌های برنامه درسی پنهان بر خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان ابتدایی پسر از دیدگاه معلمان شهرستان آبدانان در سال 94-93. فصلنامه روانشناسی تربیتی 8(1): 108-95.
- سبحانی نژاد، مهدی، احمدابادی ارانی، نجمه، نجفی، حسن، عبداله یار، علی، محمدی، آزاد (1396). تبیینی نو از مؤلفه‌های برنامه درسی پنهان با تأکید بر پدیدارشناسی ون منن. پژوهش در برنامه ریزی درسی, 14(3): 21-8.
- شریف جعفری، مهسا، یزدانخواه فرد، محمد رضا، روانی پور، مریم، معتمد، نیلوفر، پولادی، شهناز، احمدلو، جواد (1395). دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بوشهر از نقش برنامه‌درسی پنهان در انتقال ویژگی‌های حرفه‌ای‌گری: یک تحقیق کیفی. مجله مركز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشكي يزد.۱۱ (۱): 90-76.
- صمدی، پروین. حیدری، رقیه. (1396). تاثیر برنامه درسی پنهان بر رفتار هنرجویان هنرستان‌های تربیت بدنی. پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی 17(6): 284-271.
- طهماسب زاده، داود، محمودی، فیروز، فرج پور بناب، فاطمه (1397). نقش مؤلفه‌های برنامه درسی پنهان در سازگاری حرفه‌ای دانشجویان دانشگاه تبریز. دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی ۱۱ (۴): 87-78.
- علیخانی، حسین (1383). بررسی پیامدهای قصدنشده (برنامه درسی پنهان) محیط اجتماعی مدارس دوره ی متوسطه شهر اصفهان و ارائه راهکارهایی برای کاهش پیامدهای منفی آن. رساله ی دکترای دانشگاه تربیت مدرس. دانشکده علوم انسانی.
- عليخانی، محمد حسين، مهر محمدي، محمود (1383). برسی پيامد هاي قصد نشده (برنامه درسی پنهان) ناشی از محيط اجتماعی مدارس دوره متوسطه اصفهان. مجله علوم تربيتی و روانشناسی دانشگاه شهيد چمران اهواز (3-2): 146-121.
- فتحی واجارگاه، کوروش. عارفی، محبوبه. جلیلی نیا، فروز (1389). بررسی برنامه درسی پنهان در پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی. مطالعات برنامه درسی آموزش عالی (1): 118-96.
- فتحی واجارگاه، کوروش. واحدچوکده، سکینه (1385). شناسایی آسیب های تربیت شهروندی در برنامه درسی پنهان: نظام آموزش متوسطه نظری از دیدگاه معلمان زن شهر تهران و ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت آن. فصلنامه نوآوری های آموزشی 5 (17): 132-93.
- قورچیان، نادرقلی (1373). تحلیلی از برنامه درسی مستمر بحثی نو در ابعاد ناشناخته آموزشی. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی (5): 66-49.
- کریمی، فاطمه (1391). برنامه درسی پنهان؛ تاکید بر تربیت اجتماعی. دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی ۵ (۲): 130-125.
- مجلل چوبقلو، محمدعلی. تمجید تاش، الهام (1390). بررسی و تحلیل نقش مؤلفه های برنامه درسی پنهان در تحکیم هویت دانشجویان. فصلنامه روانشناسی تربیتی (4): 62-55.
- محمدی مهر، مژگان (1392). برنامه درسی پنهان و نقش آن در آموزش عالی. نشریه مطالعات آموزشی مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ارتش 1(2): 10-5.
- مرادی، آزاده، یعقوبی، ابوالقاسم، یوسف زاده، محمدرضا. (1397). پیش‌بینی شادمانی دانشجویان با توجه به مؤلفه‌های برنامه درسی پنهان. اندیشه های نوین تربیتی 14(2): 55-37.
- مصلی نژاد، لیلی، پرندآور، نحله، رضایی، الهه (1393). تجربه دانشجویان در زمینه برنامه درسی پنهان: یک مطالعه کیفی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان ۱۳ (۲): 124-111.
- ملکی، حسن (1395). برنامه ریزی درسی (راهنمای عمل). تهران: مدرسه.
- مهرام، بهروز (1388). نقش مؤلفه های برنامه درسی در هویت دینی دانشحویان (مطالعه موردی: دانشگاه فردوسی مشهد). همایش تربیت دینی در جامعه اسلامی. انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مهرام، بهروز، ساکتی، پرویز، لطف آبادی، حسین، ساکتی، پرویز (1385). نقش مؤلفه های برنامه درسی پنهان در هویت علمی دانشجویان (مطالعه موردی: دانشگاه فردوسی مشهد). انجمن مطالعات برنامه درسی پنهان (3).
- مهرمحمدی، محمود (1396). برنامه درسی: نظرگاه ها، رویکردها و چشم اندازها. تهران: سمت.
- نوروززاده، رضا (1385). برنامه درسی پنهان در نظام آموزش عالی. ماهنامه آموزش عالی (33): 22-17.
- نوروزی چگینی، بهزاد، شیخی فنیقی، علی اکبر، عصاره، علیرضا، زارعی، اقبال. (1395). تبیین اثر برنامه درسی پنهان بر احساس تعلق به مدرسه دانش‌آموزان دوره ابتدایی. تدریس پژوهی, 4(3), 21-46.
- نوید، مهدی (1393). پیام مدرسه. تهران: نشر سازمان نوسازی و توسعه و تجهیز مدارس.
منابع انگلیسی
- Alsubaie M. (2015) Hidden Curriculum as One of Current Issue of Curriculum. J Educ Pract.6(33):69-88.
- Ausbrooks, R. (2000). Wha is school´s hidden curriculum teaching your child? Http: www.parentigteens.com/curriculum.html.
- Balboni,M.J., Bandini,J., Mitchell,C., Epstein-Peterso,Z., Amobi,A., Cahill,J., Enzinger,A., Peteet,J., Balboni,T. (2015). Religion, Spirituality, and the Hidden Curriculum: Medical Student and Faculty Reflections. Journal of pain and symptom management, 50, 4, 507–515.
- Barrett, S.E., Patrick Solomon, R., Singer, J. (2016). The Hidden Curriculum of a Teacher Induction Program: Ontario Teacher Educaturs’ Perspectives. Canadian Jornal of Education 32(4): 677-702.
- Bergenhenegouwen G. (1987) Hidden curriculum in the university. Higher Education. Vol. 16, No. 5, PP. 535-543.
- Deutsch, N. (2004). Hidden curriculum. Teacher Education and Special Education, 18, 56-65
- Gaff, J. G. Ratkliff, J. L. (1996). Hand book of the undergradate curriculum a comprehensive guide to purposes, structures, practices, and change. san francisco. Jossey- Bass. Publisher, XIV.
- Gair, M. (2003). Socrates never took attendance: hidden curricula in a teacher preparation program. (Arizona State University Tempe, AZ: Unpublished PHD thesis).
- Gerholm, T. (1990). On tacit knowledge in academia. Europen journal of education. 25: 263-271.
- Herbert Y vonnne. and Sears, A (2005). Citizenship education. canadian education association.45,43-59.
- Kentli, F. D. (2009). Comparison of hidden curriculum theories. European Journal of Educational Studies, 1(2).
- Kim, H. Y. (2016). Talking to learn: The hidden curriculum of a fifth-grade science class. English for Specific Purposes (43): 1-12.
- LeBlanc, C. (2017). Exploring the hidden curriculum in Emergency Medicine training Program. M.A.Ed. Dissertation, Mount Saint Vincent University.
- E. (2014).The hidden curriculum in higher education. New York: Routledge.
- Mason, L. E. (2015). Analyzing the Hidden Curriculum of Screen Media Advertising,Social Studies 3(106): 104-111.
- Mazzoli, G. (2000). Faculty perceptions of influence on the curriculum in higher education submitted in partial Filment of reguirments for the Oegrss of Poctor of Philsophy. University of South Carolina.
- Myles, B. S., Trautman, M. L., & Schelvan, R. L. (2004). The hidden curriculum: Practical solutions for understanding unstated rules in social situations. AAPC Publishing.
- Sari, M, Dogany, A,. (2009). Hidden curriculum on gaining the value of respect for human dignity: A qualitative study in two eElementary schools in adana. educatonal sciences: Theory & Practice: 925-940.
- Silveira, G. L., Campos, Lia K.S., Schweller, M., Turato, E. R., Helmich, E., Carvalho-Filho, M. A. (2018). Speed up”! The Influences of the Hidden Curriculum on the Professional Identity Development of Medical Students. Health Professions Education: In press.
- Stark, G. (1997). Program level curriculum planning. Journnal research higher education. 38: 32-45.
- Thomson I. & Bebbington.J (2004) It doesn’t matter what you teach? Critical Perspectives on Accounting. 15, PP. 609– 628.
- Winter J, Cotton D. (2016) Making the hidden curriculum visible: sustainability literacy in higher education. Environ Educ Res.18(6):783-96. doi: 10.1080/13504622.2012.670207
- Yuksel, S. (2005). Kohlberg and Hidden Curriculum in Moral Education: An Opportunity for Students’ Acquisition of Moral Values in the New Turkish Primary Education Curriculum. Educational Sciences: Theory & Practice 5 (2): 329-338.