طراحی مجتمع کودکان بی سرپرست با رویکرد ارگانیک
چکیده
هدف اصلی تحقیق حاضر طراحی مجتمع کودکان بی سرپرست با رویکرد ارگانیک است. این تحقیق، یک پژوهش کیفی از نوع تحلیل محتوا است. داده ها از طریق مطالعه منابع و اسناد استخراج شده و با تحلیل آنها نتایج در قالب رهنمودهای طراحی ار ئه می شود. در این تحقیق سه اصل خودبسندگی، انطباق با ساختگاه، اصل ناتمامی و قابلیت رشد و گسترش به عنوان عناصر معماری ارگانیک در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که طبیعت مصالح فوق العاده اي دارد که براي ساختن بنا می توان از آن استفاده نمود زیرا حمل ونقل این مواد و مصالح آسان تر است وبه پرداخت هزینه کمتري نیز نیاز دارد. استفاده از این نوع مصالح حد اقل ضررهاي اقتصادي و زیست محیطی راداراست ونکته قابل توجه این است که منابع طبیعی مورد استفاده مانند نی ، درخت و … قابل ترمیم ودوباره سازي می باشند. همچنین ساختمان ها بایستی به گونه اي طراحی شود که میزان استفاده از منابع جدید راتاحد ممکن کاهش داده ، درپایان عمر مفید خود براي ساختن بناهاي جدید خود به عنوان منبع جدید به کار روند. همچنین نتایج نشان داد که لزوم هماهنگی میان سایت و بنا از دید معماري ارگانیک امري واجب است. در حقیقت می توان گفت معماري که برپایه اصول معماري ارگانیک بنا شده باشد همچون یک موجود زنده قابلیت تطابق با محیط، توسعه پذیري و انعطاف داشته و در ساز و کار با محیط اطراف خود منطبق با شرایط مطلوب و نامطلوب شده و همانند سلول هاي تشکیل دهنده یک موجود زنده می تواند رشد و خود را ترمیم کند.
واژگان کلیدی:
کودکان بی سرپرست، ارگانیک، طبیعت، معماری
فهرست مطالب
1-6-تعاریف واژگان کلیدی تحقیق.. 5
فصل دوم: مباني تحقيق و مروري بر تحقيقات انجام شده 8
2-2- مباني تئوري يا نظري تحقيق.. 9
2-2-1-1-سه اصل در معماري ارگانیک… 9
2-2-1-2-صفات و خصوصیات در معماري ارگانیک… 9
2-2-1-3-گسترش تاریخی معماری ارگانیک… 10
2-2-1-4-ویژگی هاي معماري ارگانیک از دیدگاه رایت… 13
2-2-1-5-معماري ارگانیک در ایران-سابقه تاریخی.. 13
2-2-1-5-1-معماري ارگانیک-عصرقاجاریه. 14
2-2-1-5-2-معماري ارگانیک-عصر پهلوي.. 14
2-2-1-6-1-استفاده از طبیعت در معماري.. 16
2-2-1-6-2-نقش فضاي سبز در معماری ارگانیک… 17
2-2-2-مبانی نظری مرتبط با کودکان بی‌سرپرست… 18
2-2-2-2-پیمان نامه ی جهانی حقوق کودک.. 18
2-2-2-3-مفهوم دوران كودكي.. 19
2-2-2-4-مراحل رشد در دوران كودكي.. 20
2-2-2-5-شکل‌گیری شخصیت در کودکان. 22
2-2-2-7-1-جامعه و کودکان بی‌سرپرست… 38
2-2-2-7-2-مشکلات بهزیستی و مراکز شبانه‌روزی.. 38
2-2-2-7-3-مقایسه ساختار و کارکرد محیط تربیتی پرورشگاه و محیط طبیعی خانواده 39
2-2-8-1-ادراك کودکان از فضا 40
2-2-8-2- عملکرد کودکان در فضا 43
2-2-8-3-مشارکت کودکان در طراحی و برنامه‌ریزی براي فضاهاي مخصوص به خود. 44
3-4- شرح کامل روش گردآوری اطلاعات… 49
3-5-روش تجزیه‌وتحلیل اطلاعات… 50
4-2-تحلیل نمونه‌های موردی.. 53
4-2-2-طراحی برج باغ مسکونی در سوئیس… 55
4-2-3-مجتمع مسکونی ایت از دفتر معماري بی.آی.جی.. 56
4-2-4-مجتمع مسکونی سبز ویتنام. 58
4-2-5-برج‌های مسکونی سبز کوثر. 59
4-2-6-مجتمع مسکونی مهرشهر کرج.. 61
4-2-7-مجتمع مسکونی نیاوران. 63
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و طراحی.. 68
5-2- جمع‌بندی، دسته بندی کدها و ارائه توصیه ها و احکام طراحی.. 69
5-3-تاثیر شرایط اقلیمی بر طرح.. 72
5-3-1-فرم ساختمان دررابطه با اقليم کرمان. 72
5-3-3- تاثيرات اقليمي موثر در طراحي.. 72
5-3-4- خصوصيات كالبدي ساختمان‌ها در اقليم کرمان. 73
5-3-5-استفاده از خورشید و نور طبیعی در اقلیم گرم و خشک با استفاده از تابش بندها 74
5-3-5-1-نور شرق و نورگذرهای شرقی (پنجره‌ها –درها) نور شرق در تابستان. 74
5-3-6-نتايج وخلاصه مطالب مرتبط با اقلیم. 76
5-6-3-ضوابط طراحی فضاي باز و محوطه. 90
فهرست جدول‌ها
عنوان صفحه
جدول 2-1- روش الهام از طبیعت (دانشجو و همکاران، 1391) 16
جدول 2-2-اثرات مطلوب اکولوژیکی و اجتماعی روانی فضاي سبز در محیط هاي درمانی.. 17
جدول 2-3- تعيين خلاقيت‌هاي متناسب با ويژگي‌هاي 2 تا 6 سال (آقاجانی، 1393، 12) 23
جدول 4-1- ویژگی‌های موردتوجه پروژه‌ی خانه‌ی لابلالی.. 55
جدول 4-2- ویژگی‌های موردتوجه پروژه‌ی برج باغ مسکونی سوئیس… 56
جدول 4-3-ویژگی‌های موردتوجه پروژه‌ی مجتمع مسکونی ایت… 58
جدول 4-4-ویژگی‌های موردتوجه پروژه‌ی سبز ویتنام. 59
جدول 4-5- ویژگی‌های موردتوجه پروژه‌ی مجتمع سبز کوثر. 60
جدول 4-6- ویژگی‌های موردتوجه پروژه‌ی مجتمع مهرشهر. 62
جدول 4-7- ویژگی‌های موردتوجه پروژه‌ی مجتمع نیاوران. 67
جدول 5-1-مقایسه معماري ارگانیک با غیر ارگانیک (نگارنده) 69
جدول 5-2- خصوصيات كالبدي ساختمان هماهنگ، اقليم کرمان (کسمایی و احمدی نژاد، 1392) 73
فهرست تصویرها
عنوان صفحه
تصویر 2-1- کودکستان فرانکفورت-ساشن هاوزن (بلتسیگ، 1386) 42
تصویر 2-2-دریافت‌هاي حسی کودکان از طرح کودکستان فرانکفورت-ساشن هاوزن (بلتسیگ، 1386) 42
تصویر 4-1- اسکیس هاي دستی از مجموعه (چوپانی و شمس الدینی، 1394) 53
تصویر 4-2- مناظر اطراف سایت (چوپانی و شمس الدینی، 1394) 53
تصویر 4-3- خانه لابلالی (چوپانی و شمس الدینی، 1394) 54
تصویر 4-4-تغییر موقعیت سایبان‌ها در طول روز (چوپانی و شمس الدینی، 1394) 54
تصویر 4-5- الهام گرفتن از خانه‌های درختی (چوپانی و شمس الدینی، 1394) 54
تصویر 4-6- نماي مجموعه ((designboom.com.. 55
تصویر 4-7- نماي مجموعه ((designboom.com.. 56
تصویر 4-8- نماي مجموعه و سایت مجموعه ((designboom.com.. 56
تصویر 4-9- دید پرنده ((Etoood.com.. 57
تصویر 4-10- سایت پلان و مراحل ساخت ((Etoood.com.. 58
تصویر 4-11-پرسپکتیو مجموعه ((Etoood.com.. 58
تصویر 4-12-پرسپکتیو ناظر مجموعه ((Etoood.com.. 59
تصویر 4-13- پرسپکتیو مجموعه و داخلی مجموعه ((Etoood.com.. 59
تصویر 4-14- نماهاي مجموعه (Archline.com) 59
تصویر 4-15- نما و مقطع مجموعه (Archline.com) 60
تصویر 4-16- نما و مقطع مجموعه (Archline.com) 61
تصویر 4-17-نماي مجموعه ((memarinews.com.. 61
تصویر 4-18-تصاویر مجتمع ((memarinews.com.. 62
تصویر 4-19-پرسپکتیو مجموعه ((memarinews.com.. 62
تصویر 4-20- نماي مجموعه ((Armehtarh.com.. 63
تصویر 4-21-نماي مجموعه ((Armehtarh.com.. 64
منابع فارسی
- احدی، ح. (1395)، روانشناسی رشد (مفاهیم بنیادی در روانشناسی کودک)، تهران، بخشایش.
- آقاجانی، م. (1393)، روانشناسی تربیت کودک. تهران، رویان پژوه.
- امین زاده، ب. (۱۳۸۲)، تاثیر زیست شناسی و اکولوژی در معماری، نشریه معماری و فرهنگ 4(13)، –.
- آنتونیادس، آ. (۱۳۸۶)، بوطیقاى معمارى. ترجمه احمدرضا آى ، تهران، انتشارات سروش.
- آیوازیان، س. (۱۳۷۷)، بهره گیری از رو شهای معماری سنتی در صرفه جویی انرژی، هنرهای زیبا،(۳)،۸۴-۸۹
- باقری، ع.، روانشادنیا،س. (۱۳۹۴)، معماری سبز و تاثیرات آن بر سلامت جسمی و روحی انسان، دومین کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی.
- بانی مسعود، ا.(1383)، بناهای یادمانی هوشنگ سیحون، معمار (۲۸)، ۱۴۶-۱۵۲
- بهی، ق. (1387)، آیین خلاقیت و نوآوری؛ تبریز: احرار.
- پارسا، م. (1393)، روانشناسی رشد کودک و نوجوان، تهران: انتشارات بعثت.
- پاک آیین، پ. (1379)، نگاهی به شعر مصطفی رحمان دوست. ماهنامه کتاب ماه 3(7)، 45-37.
- پروتوگزی، پ. (1385)، تأثیر طبیعت در فضا، ترجمه ژاله اسرا، معماری و فرهنگ (۲۷)،۳۳-۳۵
- پنینگین، م. (1378)، ثمره بحران در آسیای جنوب شرقی، مجله پیام یونسکو (351)، 85-74.
- پودینه، ح. (1383)، طراحی کانون پرورش فکری برای کودکان با توجه به نیازهای روانی آنان، پایاننامه کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره).
- پیمان نامه جهانی حقوق کودک، کاتالوگ سازمان برنامه جهانی غذا (یونیسف)
- تحرزی، م.، رحمانی، ا. (1395)، تاثیر محیط بر رشد و خلاقیت کودکان (بر اساس نظریه رشد پیاژه). کنگره بین المللی تحولات نوین پایداری در معماری، شهرسازی، عمران و مهندسی ساختمان. ترکیه – استانبول، مرکز صنعت و ساخت و ساز YEM، کنسرسیوم آنابافت شهر – دانشگاه استانبول تکنیک ترکیه ITU.
- جعفری گلستان، ب. (1394)، روانشناسی کودک: شناخت بهتر کودک و درمان ناهنجاریهای رفتاری او. تهران: نوید حکمت
- جلالوند، ه.، حمزه لو، س. (1394)، مولفه هاي روانشناختي و رويكردهاي هاي معماري بيوفيليك، كنفرانس بين المللي مهندسي و علوم كاربردي ، دبي، موسسه مديران ايده پرداز پايتخت ويرا.
- جهانگیری، م. (1393)، طراحی هتل در شهر لنگرود با بهره گیری از معماری ارگانیک، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان.
- چوپانی، ز.، شمس الدین، ع. (1394)، طراحی معماری با تاکید بر زیبایی و تعامل با طبیعت نمونه موردی: روستای ماسوله. همایش ملی معماری و شهرسازی بومی ایران.
- حسینی، ر. (1388)، هنر و معماری ایران و جهان، تهران: مارلیک.
- خامه‌چیان، ا. (1393)، دهکده کودکان بی‌سرپرست قمصر با رویکرد نقش طبیعت در شکل‌گیری شخصیت آنها، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه کاشان – دانشکده هنر و معماری.
- دانا، ز. (1386)، درون کودک و کودک درون، تهران: انتشارات کوثر.
- دانشجو، خ.، میرحسینی، م.، مهدوی نژاد، م. (۱۳۹۴)، مقدمه ای بر گرایش به طبیعت در نمونه هایی از معماری معاصر ایران، هویت شهر 9(23)، 83-90.
- دشتي شفيعي، ع.، افشاري، م. (1394)، طراحي خانه كودكان بي سرپرست، اولين همايش علمي پژوهشي افق هاي نوين در علوم جغرافيا و برنامه ريزي، معماري و شهرسازي ايران. تهران: انجمن علمي توسعه و ترويج علوم و فنون بنيادين.
- دوست دار، ه. (1387)، شیوه ی آموزش موسیقی به کودکان، تهران: انتشارات چنگ.
- دوشنه، ر. (1395)، طراحي مركز نگهداري كودكان بي سرپرست با رويكرد روانشناسي محيط. چهارمين كنفرانس علمي پژوهشي افق هاي نوين در علوم جغرافيا و برنامه ريزي معماري و شهرسازي ايران ، تهران، انجمن توسعه و ترويج علوم و فنون بنيادين- انجمن علمي تخصص عمران و معماري.
- دیباواجاری، م. (1395)، بازی درمانی و مشاوره کودک، تهران: آوای نور.
- رضازاده اردبیلی، م. (1371)، باز زندهسازی، بهسازی و نوسازی فضاهای پشت کاروانسراها و بازار اردبیل، مشهد.
- رضوانیان. ا. (1378)، شهرک کودک. پایاننامه کارشناسی ارشد معماری. دانشگاه آزاد اسلامی تهران (واحد مرکزی).
- زمانی آقائی، ل. (1380)، در جستجوی فضای آموزشی بهینه (مقطع دبستان). پایاننامه کارشناسی ارشد معماری. دانشگاه آزاد اسلامی مشهد.
- زوی، ب. (1390)، بسوی یک معماری ارگانیک، ترجمه مریم جزایری، اسماعیل نوری علاء، تهران، تالار ایران
- سرکار آرائی، م. (1382)، فرهنگ آموزش در ژاپن، برنامه درسی و فرایند یاددهی -یادگیری در آموزش و پرورش دوره ابتدایی ژاپن. تهران: روزنگار.
- شریدان، م. (1393)، بازی و رشد کودک. ترجمه رضا توکلی. تهران: انتشارات رشد.
- شفیعی، ا. (1395)، طراحی مجموعه نگهداری خردسالان(۲-۷ سال) بی سرپرست شهرستان گرگان با رویکرد حفظ محیط زیست، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود – دانشکده هنر و معماری.
- شهابینژاد، ر. (1379)، کودک، معماری، پارک. پایاننامه کارشناسی ارشد معماری. دانشگاه آزاد اسلامی مشهد.
- صنعتینیا، ع. (1370)، در مسیر داوری؛ کاوشی پیرامون کودکان بی‌سرپرست و چگونگی نگهداری از آنان، تهران، نشر روابط عمومی سازمان بهزیستی کشور.
- ضوابط طراحي ساختمان‌هاي آموزشي- نشريه 232. (1382)، تهران: سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور.
- طیاری، م. (1390)، طراحی مرکز آفرینش فرهنگی هنری کودکان و نوجوانان. رساله کارشناسی ارشد. دانشکده هنرو معماری. دانشگاه یزد.
- عارف، ز.، طاهری، ج. (1394)، محيطهاي تعاملي كودك و طبيعت با رويكرد طراحي بايوفيليك. دومين كنگره بين المللي افق هاي جديد در معماري و شهرسازي با رويكرد توسعه و فناوري، تهران، دانشگاه تربيت مدرس ، دانشگاه فردوسي.
- عبدی، س. (1393)، رشد و یادگیری حرکتی: اساس نیاز سلامتی جسمی و روحی و روانی کودک (ویژه مربیان پیش دبستانی). تهران: عبدی.
- عظمتی، ح.، محمد باقری، م. (1390)، فضای کالبدی به مثابه برنامه درسی (پرورش خلاقیت کودکان در محیط مدرسه)، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﯽ اﯾﺮان 6(22)، 65-57.
- فدايي، ه. (1384). كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان شهر بندرعباس. پایاننامه کارشناسی ارشد معماری. دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرمان.
- فراری، ا. (1373)، نقاشی کودکان و مفاهیم آن، ترجمه عبدالرضا صرافان. تهران: انتشارات دستان
- قبادیان ، و.، لوید رایت، ف. (۱۳۷۹)، معماری ارگانیک ، مجله فضا (1)، 10.
- قبادیان، و. (1383)، مبانی و مفاهیم در معماری معاصر غرب، تهران، انتشارات فرهنگ و معماری.
- قزاق نوری. م. (1384)، کانون نگارگری کودکان. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشکده فنی دکتر شریعتی.
- کسمایی، م.، احمدی نژاد، م. (۱۳۹۲)، اقلیم و معماری. تهران: نشر خاک.
- کنت، ل.، واتسون، د. (1388)، طراحی اقلیمی اصول نظری و اجرایی کاربرد انرژی در ساختمان، ترجمه وحید قبادیان و محمد فیض مهدوی، تهران، دانشگاه تهران
- گانز، د. (1383)، رویکردی به معماری ارگانیک، اصفهان: نشر خاک
- لطفی نیا، ن. (1395). طراحی خانه کودکان بی سرپرست با رویکرد معماری پایدار در مشهد، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.
- مانیاگولامپونیانی، و. (۱۳۸۸)، دانشنامه معماری قرن بیستم، ترجمه ضیاء الدین جاوید، تهران، نشر افراز.
- مختار، ف. (1387). روانشناسی کودک. تهران: انتشارات اقاقی.
- مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن (1383)، ضوابط طراحی معماری مهدکودک. تهران: مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.
- مساعد، گ. (1379)، مدرسه به مثابه شهر پژوهشی در باب فضاهای آموزشی. پایاننامه کارشناسی ارشد معماری. دانشگاه بینالملی امام خمینی (ره).
- معتمدی، ر.، ایوازیان، س. (1393). استفاده از نظریه روانشناسی رشد پیاژه در ارتقای کیفی طراحی معماری دبستان ها ومهد کودک ها. دومین همایش ملی پژوهش های کاربردی در عمران، معماری و مدیریت شهری، تهران. دانشگاه جامع علمی کاربردی.
- معینی، ا. (1392)، معماری همساز با اقلیم. تهران: نوشه.
- مهابتی، م.. (1388)، طراحی موزه کودک. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. دانشکده معماری.
- مهدی‌پور، ف. (1396)، طراحی مرکز تخصصی درمانی سرطان در منطقه 2 تهران با رویکرد بهبود ارتقاء عملکرد فضایی با تکیه بر اصول معماری ارگانیک، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند.
- میکانی، ع. (1392)، خلاقیت و تفکر (روانشناسی و آموزش و پرورش کودکان تیزهوش و خلاق). تهران: آوای نور.
- نورمحمدی، س. (1380)، باغ بینش. پایاننامه کارشناسی ارشد معماری. دانشگاه تهران.
- هان، ج. (1385)، روانشناسی و مراقبت از کودک. ترجمه مسعود اقبالی. تهران: بوستان.
- وانگ، د.، گروت، ل. (1392)، روش های تحقیق در معماری، مترجم: علیرضا عینی فر، تهران: دانشگاه تهران
منابع انگلیسی
- Asano, F. (2006), Healing at a hospital garden: integration of physical and non-physical aspects.
- Edwards, B., Pless, C. D. (2003), Snakes in Utopia: A Brief History of Sustainability, AD21.
- Mumford, M. (1989), The Origins of American Organic Architecture. JAE 3(42), 43.
- Pearson, D. (2001), New Organic Architecture, The Breaking Waves, university of California press, Berkeley and Los Angeles.
- www.archline.com
- www.armehtarh.com
- www.designboom.com
- www.etoood.com
- www.memarinews.com
