فرمت فایل | word, pdf |
---|
تحلیل خصوصیات نقش و فرم در پیکره زنان در نگارگری دوره قاجار (موردمطالعه: هزارویکشب صنیع الملک)
چکیده
این پایاننامهها نمونه ایی از پژوهشهای انجامشده در مورد هنر قاجار است که به بررسی پیکرنگاري دربار و عوامل تأثیرگذاري بر شکلگیری آن و بسیاري از چالشهای این هنر پرداختهاند. از بررسی پیشینهی تحقیق مشخص شد گروهی نیز به تصویر زنان در این دوره پرداختهاند و چه بسیار مقالههایی که به بررسی و تحلیل تصاویر زنان از دیدگاههای گوناگون تاریخی و فرهنگی پرداختهاند و یا از آنها در فرهنگ و ادبیات ما رمزگشایی کردهاند و معانی نمادین آنها را گوشزد کردهاند. ولی نکته ایی که پژوهش حاضر را از آنها جدا میکند بررسی خصوصیات نقش و فرم در پیکره زنان در نگارگری هزارویکشب صنیع الملک در دوره قاجار است. اين تحقیق به روش توصيفي و تحليلي و با استفاده از منابع کتابخانهای در حوزه تاريخ هنر و با در نظر داشتن سير رويدادها و تحولات در دوره قاجار وضعيت زن در آن دوران و نيز با بهرهگیری از برخي منابع تصويري موجود و در دسترس صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که باوجوداینکه داستانهای كتاب هزارویکشب غیر ایراني است، اما طراحي صحنه، پیکرهها، نوع لباسها و آرایش زنان و مردان درمجموع قاجاری است. ترکیببندی عناصر در چارچوب كار اغلب فرنگي است و در مواردی سعي شده عمق نمایي (پرسپکتیو) موردتوجه قرار گیرد. میتوان گفت شیوه آثار تصویرسازی های هزارویکشب تركیبي از سبک های قاجاری، فرهنگي و سنتي است. در بخش عملی نیز هدف از انجام کار، بررسی خلاقیت ذهن پدید آورنده اثر، در مورد ارتباط آفرینش زن از ماهی است.حتی در دورههایی از هنر ایران (پارت- اشکانی) ارتباط بین زن و ماهی آنقدر فراوان میشود که بالاتنه زن با پایین تنه ماهی تشکیل یکشکل نو میدهد و باهم آمیخته میشود. بدین سبب عنوان پروژه آفرینش انتخاب شد. فرایند روند انجام پروژه عملی درشش اثر خلاصه شده که بر بستر بوم و مقوا (با متریال رنگروغن و اکرولیک)کار شده است.
واژگان کلیدی:
نقش، فرم، پیکره زنان، نگارگری، دوره قاجار، هزارویکشب صنیع الملک
فهرست مطالب
1-7-جنبهی جدید و نوآوری پژوهش… 5
2-2-1-وضعیت سیاسی, اجتماعی دوره قاجار. 9
2-2-1-1-ساختار طبقاتی در دورهی قاجار. 13
2-2-2-1-مضامین نقاشی قاجار. 25
2-2-2-2-شاخصترین نقاشان دورهی قاجار. 31
2-3-2-5-دیوارنگاری و نقاشي روی كاشي.. 39
2-2-3-موقعیت و جایگاه زنان در عصر قاجار. 45
2-2-3-1-موقعیت اجتماعی، اقتصادی و سیاسی زنان قاجار. 45
2-2-3-2-زنان حرمسرا و مداخله در سیاست… 46
2-2-3-3-فعالیتهای اجتماعی زنان. 50
2-2-3-4-زنان و هنر در دوره قاجار. 54
2-2-3-5-شیوهی زندگی زنان قاجار. 55
2-2-3-6-اعتقادات زنان قاجار. 57
2-2-3-8-وضع پوشش زنان و انعکاس آن در نقاشی قاجار. 61
2-2-3-9-زیبایی دلخواه زنان قاجار. 66
2-2-3-10-تأثیر اروپاییان بر دگرگونی تفکر زنان قاجار. 69
2-2-4-تصویر زن در نقاشیهای دوره قاجار. 71
2-2-4-1-نقش زنان در نقاشی نیمه نخست قاجار. 72
2-2-4-2-اندام زنان در نقاشی قاجار. 76
2-2-4-3-زنان در نقاشی دوره دوم قاجار. 79
2-2-4-4-تک پیکرههای زنانه. 82
3-4-ابزار جمعآوری دادهها 123
3-5-جامعه و نمونهی تحقیق.. 123
3-7-روش تجزیهوتحلیل دادهها 124
فصل چهارم: خصوصیات نقش و فرم در پیکره زنان در نگارگریهای هزارویکشب صنیع الملک… 125
4-2-2-اساس داستانهای هزارویکشب… 130
4-2-3-ریشه هندی و ایرانی هزارویکشب… 132
4-2-7-اساسیترین ترجمه و چاپهای هزارویکشب… 138
4-3-ترکیببندی تصاویر هزارویکشب… 144
4-3-2-فضاسازی و ترکیببندی.. 146
4-4- نحوه قرارگیری و جایگاه”زن” در ترکیببندی تصاویر هزارویکشب… 148
4-4-1- بررسی نقاشی حکایت بر تخت نشستن نعمت و نعم. 149
4-4-2- بررسی نقاشی حکایت خلیفه و سه دختر و سه کور و دو سگ… 157
4-4-3-زنان و نواختن آلات موسیقی.. 159
4-4-4-حکایت حاضر شدن سه خواهر و سگها در محضر خلیفه. 161
4-4-5- جوان بازرگان و کنیزک.. 169
4-4-5-1-جوان بازرگان و کنیزک.. 169
4-4-6-حکایت علی نورالدین و انیس الجلیس… 176
4-4-7-حکایت ملکه ابریزه و ملک شرکان. 184
4-4-8-عروسی شاهزاده اردشیر و حیات النفوس… 193
4-4-9-حکایت ملک عمر نعمان و پسرانش، ملک شرکان و ضوء المکان (مجلس ازدواج ملک شرکان و نزهت الزمان) 197
4-4-10-گروه دستهجمعی از زنان و مردان درباری.. 204
4-4-11-مهماني شیخ باغبان دختران را 205
4-4-12-حکایت قمرالزمان و شیخ عبید گوهر. 206
4-4-13-چهره زنانی که بهصورت سه رخ ترسیم شدهاند. 208
4-4-14-چهره زنانی که بهصورت نیمرخ ترسیم شدهاند. 209
4-4-15-چهره زنانی که بهصورت تمامرخ ترسیم شدهاند. 209
فصل پنجم : بحث و نتیجهگیری.. 210
5-2-پاسخ به پرسشهای پژوهش… 211
فهرست جدولها
عنوان صفحه
جدول 4-1-مجلدهای هزارویکشب… 136
جدول 4-2- نسخهشناسی خطی هزارویکشب… 137
جدول 4-3- روزشمار زندگی صنیع الملک… 144
فهرست تصویرها
عنوان صفحه
تصویر 2-1-چهره فتحعلی شاه، رنگروغن روي بوم، 1230 ه.ق، اثر مهرعلی (آژند 1396، 847) 26
تصویر 2-2-زن رقصنده، رنگروغن روي بوم، حدود 1256-1246 ه.ق. اثر محمد، (اتینگهاوزن 1379، 340) 26
تصویر 2-3- شاهزاده و شاهدخت، پشت قاب آیینه، 1840 م، (ناصر خلیلی 1378، 312) 34
تصویر 2-4- تصویر شب (همان). 35
تصویر 2-5- دو دلداده، جلد لاکی، 1855 م، (ناصر خلیلی 1378، 318) 36
تصویر 2-6- بدون عنوان، قاب آیینه درب دار، 1287 ه.میرزا جانی بن احمد، (همان). 37
تصویر 2-7- نقاشی پشت شیشه، دختري با جام، حدود 1245 ه.(اتینگهاوزن 1379، 363) 39
تصویر 2-8- نقاشی پشت شیشه، حدود 1250 ه.. (qajar painting, 1973,110) 39
تصویر 2-9- نقاشی دیواري، اصفهان، قرن سیزدهم ه. (ذکاء 1382، 58) 42
تصویر 2-10- دو زن قاجاری آماده عکس گرفتن (همان) 42
تصویر 2-11-نقاشی روي کاشی، اواسط قرن سیزدهم ه.(سیف 1376، 99) 44
تصویر 2-12-نقاشی روي کاشی، اواسط قرن سیزدهم ه. (همان). 44
تصویر 2-13- دو دلداده (همان). 44
تصویر 2-14-حرمسرای ناصرالدینشاه قاجار نگاهی به پشت سر (قاجار)، مجله اپیزود، 1387، شماره 26) 47
تصویر 2-15-مهد علیا (بختیاري اصل 1375، 145) 49
تصویر 2-16-فالگیر، کمالالملک… 59
تصویر 2-17-زنان دوره قاجار با پیچه و چادر (موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، شماره 28) 62
تصویر 2-18-زنی با چادر، منسوب به محمد،1845 م.) (diba, 1999, p227) 63
تصویر 2-19-زن با پیچه و چادر (موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، شماره (28) 63
تصویر 2-20-دو تن از زنان دربار ناصرالدینشاه (پایگاه عکسهای تاریخی ایران) 65
تصویر 2-21-پوشش یکی از زنان حرم در دوره ناصرالدینشاه (موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، شماره 22) 65
تصویر 2-36-نگارهای از هزارویکشب، صنیع الملک، 1269 هجري قمري، کاخ گلستان (www.pinterest.com… 80
تصویر 2-37- نگارهای از هزارویکشب، صنیع الملک،1269 هجري قمري، کاخ گلستان www.pinterest.com… 80
تصویر 2-43- چهره فتحعلی شاه، رنگروغن روي بوم،1124 ه.ق.اثر مهرعلی، (آژند 1389، 847) 86
تصویر 2-44- چهره زن درباري، رنگروغن روي بوم، (. (royal persian painting 1999,113. 86
تصویر 2-45- زن با گلدان، رنگروغن، دوره فتحعلی شاه،. (qajar painting, 1973,201) 88
تصویر 2-46- زن در حال ساقی گري، رنگروغن، دوره فتحعلی شاه، (همان). 88
تصویر 2-47- چهره زنی با روبنده، رنگروغن روي بوم، اثر محمد (royal persion painting, 1998, 112) 89
تصویر 2-48- چهره زن، رنگروغن روي بوم، اثر رنوار،. (renoir portraits,1999,111) 89
تصویر 2-49-ناپلئون بناپارت، رنگروغن روي بوم،1811 م، اثر رابرت لوفور. 90
تصویر 2-50- زن و قلیان، رنگروغن روي بوم، دوره محمدشاه، (. (qajar painting, 1973,200. 91
تصویر 2-52- چهره خورشیدخانم، آبرنگ روي کاغذ، اثر صنیع الملک،1259 ه.ق. (ذکاء 1382، 55) 93
تصویر 2-53- زن رقاصه، رنگروغن روي بوم،90-158، موزه آرمیتاژ (. (qajar painting, 1973,290. 95
تصویر 2-54- زن نوزانده، رنگروغن روي بوم، اثر ابوالقاسم،1237 ه.((qajar painting, 1973,297. 96
تصویر 2-55- زن نوزانده، رنگروغن روي بوم، اثر ابوالقاسم،1237 ه.((qajar painting, 1973,297. 97
تصویر 2-56- زن رقاصه، رنگروغن روي بوم، حدود 1256-1246 ه.ق. اثر محمد، (اتینگهاوزن،1379، 34) 97
تصویر 2-57- زن رقاصه، رنگروغن روي بوم،1840 م، ((qajar painting,200. 98
تصویر 2-58- آکروباتباز، رنگ و روغن روي بوم، اثر احمد، اواخر دوره فتحعلی شاه، (همان). 99
تصویر 2-59- چهره زن آکروباتباز، رنگروغن روي بوم، اثر محمد (qajar painting,215) 100
تصویر 2-60- شیرین و فرهاد، رنگروغن روي بوم، اواخر دوره محمدشاه،. (qajar painting, 212) 101
تصویر 2-63-دو دلداده و پیرزن مشاطه، رنگروغن روي بوم (175*182)، اثر صنیع الملک، (ذکاء 1382، 70) 102
تصویر 2-61-دو دلداده، رنگروغن روي بوم، دوره محمدشاه (qajar painting, 1973,68) 103
تصویر 2-62-دیدار عاشقانه، کارهاي لاکی، 1850 م. (خلیلی، 340) 103
تصویر 2-65-بزم زنانه، آبرنگ روي کاغذ، اثر صنیع الملک، دوره ناصرالدینشاه، (آتاباي 1335، 195) 104
تصویر 4-1- هزارویکشب، جلد نخست، کتابخانه کاخ گلستان، تهران (ذکا 1382، 136) 146
تصویر 4-2-انواع دید در هزارویکشب… 148
تصویر 4-3-بر تخت نشستن نعمت، 12691852. 150
تصویر 4-4-حکایت نعمت و نعم، قطرها 151
تصویر 4-5-حکایت نعمت و نعم، عمودمنصفها 152
تصویر 4-6-حکایت نعمت و نعم، مربع شاخص…. 152
تصویر 4-7-حکایت نعمت و نعم، بخشبندیهای یکسوم. 153
تصویر 4-8-حکایت نعمت و نعم، قطرها 153
تصویر 4-9-حکایت نعمت و نعم، عمودمنصفها 154
تصویر 4-10-حکایت نعیم و نعم، مربع شاخص…. 154
تصویر 4-11-حکایت نعمت و نعم، بخشبندیهای یکسوم. 155
تصویر 4-12-حکایت نعمت و نعم، قطرها 155
تصویر 4-13-حکایت نعمت و نعم، عمودمنصفها 156
تصویر 4-14-حکایت نعمت و نعم، مربع شاخص…. 156
تصویر 4-15-حکایت نعمت و نعم، بخشبندیهای یکسوم. 157
تصویر 4-16-حکایت ماهی گیر و دیو (ماجرای سلطان، زن جادوگر و برکه) 158
تصویر 4-17-حکایت ماهی گیر و دیو (ماجرای سلطان، زن جادوگر و برکه، هزارویکشب) 158
تصویر 4-18-حکایت ماهی گیر و دیو (ماجرای سلطان، زن جادوگر و برکه)، قطرها 159
تصویر 4-19-حکایت ماهی گیر و دیو (ماجرای سلطان، زن جادوگر و برکه)، عمودمنصفها 160
تصویر 4-20-حکایت ماهی گیر و دیو (ماجرای سلطان، زن جادوگر و برکه)، مربع شاخص…. 160
تصویر 4-21-حکایت ماهی گیر و دیو (ماجرای سلطان، زن جادوگر و برکه)، بخشبندیهای یکسوم 161
تصویر 4-22-حکایت سه خواهر و سگها در محضر خلیفه. 162
تصویر 4-23-حکایت سه خواهر و سگها در محضر خلیفه، قطرها 164
تصویر 4-24-حکایت سه خواهر و سگها در محضر خلیفه، عمودمنصفها 165
تصویر 4-25-حکایت سه خواهر و سگها در محضر خلیفه، مربع شاخص…. 165
تصویر 4-26-حکایت سه خواهر و سگها در محضر خلیفه، بخشبندیهای یکسوم. 166
تصویر 4-27-حکایت سه خواهر و سگها در محضر خلیفه، ترکیببندی.. 166
تصویر 4-28-حکایت سه خواهر و سگها در محضر خلیفه، قطرها 167
تصویر 4-29-حکایت سه خواهر و سگها در محضر خلیفه، عمودمنصفها 167
تصویر 4-30-حکایت سه خواهر و سگها در محضر خلیفه، مربع شاخص…. 168
تصویر 4-31-حکایت سه خواهر و سگها در محضر خلیفه، بخشبندیهای یکسوم. 168
تصویر 4-32-حکایت بازرگان و زرباچه. 169
تصویر 4-33-حکایت بازرگان و زرباچه، قطرها 170
تصویر 4-34-حکایت بازرگان و زرباچه، عمودمنصفها 170
تصویر 4-35-حکایت بازرگان و زرباچه، مربع شاخص…. 171
تصویر 4-36-حکایت بازرگان وزرباچه، بخشبندیهای یکسوم. 171
تصویر 4-37-حکایت بازرگان و زرباچه، قطرها 172
تصویر 4-38-حکایت بازرگان و زرباچه، عمودمنصفها 172
تصویر 4-39-حکایت بازرگان و زرباچه، مربع شاخص…. 173
تصویر 4-40-حکایت بازرگان و زرباچه، بخشبندیهای یکسوم. 173
تصویر 4-41-حکایت بازرگان و زرباچه، قطرها 174
تصویر 4-42-حکایت بازرگان و زرباچه، عمودمنصفها 174
تصویر 4-43-حکایت بازرگان و زرباچه، مربع شاخص…. 175
تصویر 4-44-حکایت بازرگان و زرباچه، بخشبندیهای یکسوم. 175
تصویر 4-45-حکایت علی نورالدین و انیس الجلیس… 176
تصویر 4-46-حکایت علی نورالدین و انیس الجلیس، ترکیببندی.. 177
تصویر 4-47-حکایت علی نورالدین و انیس الجلیس، قطرها 178
تصویر 4-48-حکایت علی نورالدین وانیس الجلیس، عمودمنصفها 178
تصویر 4-49-حکایت علی نورالدین وانیس الجلیس، مربع شاخص…. 179
تصویر 4-50-حکایت علی نورالدین وانیس الجلیس، بخشبندیهای یکسوم. 179
تصویر 4-51-حکایت علی نورالدین وانیس الجلیس، ترکیببندی.. 180
تصویر 4-52-حکایت علی نورالدین وانیس الجلیس، قطرها 180
تصویر 4-53-حکایت علی نورالدین وانیس الجلیس، عمودمنصفها 181
تصویر 4-57-حکایت علی نورالدین وانیس الجلیس، مربع شاخص…. 181
تصویر 4-55-حکایت علی نورالدین وانیس الجلیس، بخشبندیهای یکسوم. 182
تصویر 4-56-حکایت علی نورالدین وانیس الجلیس، قطرها 182
تصویر 4-57-حکایت علی نورالدین وانیس الجلیس، عمودمنصفها 183
تصویر 4-58-حکایت علی نورالدین وانیس الجلیس، مربع شاخص…. 183
تصویر 4-59-حکایت علی نورالدین وانیس الجلیس، بخشبندیهای یکسوم. 184
تصویر 4-60-حکایت ملک ابریزه و ملک شرکان. 184
تصویر 4-61-حکایت ملک ابریزه و ملک شرکان، قطرها 187
تصویر 4-62-حکایت ملک ابریزه و ملک شرکان، عمودمنصفها 188
تصویر 4-63-حکایت ملک ابریزه و ملک شرکان، مربع شاخص…. 188
تصویر 4-64-حکایت ملک ابریزه و ملک شرکان، بخشبندیهای یکسوم. 189
تصویر 4-65-حکایت ملک آبریزه و ملک شرکان، قطرها 189
تصویر 4-66-ملکه ابریزه و ملک شرکان، عمودمنصفها 190
تصویر 4-67-حکایت ملکه آبریزه و ملک شرکان، مربع شاخص…. 190
تصویر 4-68-حکایت ملکه آبریزه و ملک شرکان، بخشبندیهای یکسوم. 191
تصویر 4-69-حکایت ملکه آبریزه و ملک شرکان، قطرها 191
تصویر 4-70-حکایت ملکه آبریزه و ملک شرکان، عمودمنصفها 192
تصویر 4-71-حکایت ملکه آبریزه و ملک شرکان، مربع شاخص…. 192
تصویر 4-72-حکایت ملکه آبریزه و ملک شرکان، بخشبندیهای یکسوم. 193
تصویر 4-73-عروسی شاهزاده اردشیر و حیات النفوس، هزارویکشب… 193
تصویر 4-74-شاهزاده اردشیر با حیات النفوس در حجله. 194
تصویر 4-75-شاهزاده اردشیر با حیات النفوس در حجله، قطرها 195
تصویر 4-76-شاهزاده اردشیر با حیات النفوس در حجله، عمودمنصفها 195
تصویر 4-77-شاهزاده اردشیر با حیات النفوس در حجله است، مربع شاخص…. 196
تصویر 4-78-شاهزاده اردشیر با حیات النفوس در حجله است، بخشبندیهای یکسوم. 196
تصویر 4-79-حکایت ملک عمر نعمان و پسرانش ملک شرکان و ضوءالمکان. 197
تصویر 4-80-حکایت ملک عمر نعمان و پسرانش ملک شرکان و ضوء المکان ترکیببندی اثر. 200
تصویر 4-81-حکایت ملک عمر نعمان و پسرانش ملک شرکان و ضوء المکان، قطرها 200
تصویر 4-82-حکایت ملک عمر نعمان و پسرانش ملک شرکان و ضوء المکان، عمودمنصفها 201
تصویر 4-83-حکایت ملک عمر نعمان و پسرانش ملک شرکان و ضوء المکان، مربع شاخص…. 201
تصویر 4-84-حکایت ملک عمر نعمان و پسرانش ملک شرکان و ضوء المکان، بخشبندیهای یکسوم 202
تصویر 4-85-حکایت ملک عمر نعمان و پسرانش ملک شرکان و ضوء المکان، قطرها 202
تصویر 4-86-حکایت ملک عمر نعمان و پسرانش ملک شرکان و ضوء المکان، عمودمنصفها 203
تصویر 4-87-حکایت ملک عمر نعمان و پسرانش ملک شرکان و ضوء المکان، مربع شاخص…. 203
تصویر 4-88-حکایت ملک عمر نعمان و پسرانش ملک شرکان و ضوء المکان، بخشبندیهای یکسوم 204
تصویر 4-89-گروه دستهجمعی از زنان و مردان درباری، ترکیببندی.. 204
تصویر 4-90-مهماني شیخ باغبان دختران را، جلد 4. 205
تصویر 4-91-كنیزك به حکم دختر مردی كه پنهان شده گردن میزند. 206
تصویر 4-92-از داستان ملکزاده، هزارویکشب، محفوظ در موزه كاخ گلستان) ذكاء 1382، 53) 207
تصویر 4-93- چهره زنانی که بهصورت سه رخ ترسیم شدهاند. 208
تصویر 4-94- چهره زنانی که بهصورت نیمرخ ترسیم شدهاند. 209
تصویر 4-94- چهره زنانی که بهصورت نیمرخ ترسیم شدهاند. 209
تصویر 5-1- اتود اولیه،رنگ روغن روی مقوا 218
تصویر 5-2- آفرینش ، سایز 38*34 ، رنگ روغن روی مقوا 218
تصویر 5-3- آفرینش ، سایز 38*34 ، رنگ روغن روی مقوا 219
تصویر 5-4- آفرینش ، سایز 35*30 ، رنگ روغن روی مقوا 219
تصویر 5-5- آفرینش ، سایز 42*27 ، رنگ روغن روی مقوا 220
تصویر 5-6- آفرینش ، سایز 66*66 ، رنگ روغن روی بوم. 220
تصویر 5-7- آفرینش ، سایز 74*74 ، رنگ روغن روی بوم. 221
تصویر 5-8- آفرینش ، سایز 75*75 ، رنگ روغن روی بوم. 221
منابع فارسی
- ابراهیمی ناغانی، حسین. تجلی انسان در نگارگری بهزاد، کتاب ماه هنر، 1384.
- آتابای، بدری. فهرست دیوآنهای خطی کتابخانه سلطنتی و کتاب هزارویکشب. جلد دوم، تهران: نشر زیبا، 1335.
- اتینگهاوزن، ریچارد، یارشاطر، احسان. اوج هنرهای درخشان هنر ایران. ترجمه روئین پاکباز و عبدالهی، تهران: انتشارات آگه،
- آدامووا، ا.ت. نگارههای ایرانی گنجینه ارمیتاژ (سده پانزدهم تا نوزدهم میلادی)، ترجمه زهره فیضی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1386.
- آدمیت، فریدون. امیرکبیر و ایران، تهران، انتشارات خوارزمی، 1394.
- آرین پور، یحیی. از صبا تا نیما، انتشارات زوار، 1372.
- آژند، یعقوب. از کارگاه تا دانشگاه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۸۱.
- آژند، یعقوب. تاریخ نگارگری ایران. جلد دوم، تهران: انتشارات سمت،
- آژند، یعقوب. کارستان هنری آقا نجفعلی، نشریه هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، دوره ۱۸، شماره ۴، ص ۳۳-۴۲، زمستان ۱۳۹۲.
- آژند، یعقوب. مکتب نگارگری اصفهان، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، انتشارات فرهنگستان هنر ، 1385
- آژند، یعقوب. میرزا ابوالحسن خان غفاری صنیع الملک، تهران: امیرکبیر، 1390.
- آژند، یعقوب. نقاشان دوره قاجار، نشریه فرهنگ و هنر-گلستان هنر، شماره ۹، ص ۷۶، ۱۳۸۶.
- آژند، یعقوب. نقاشی و نقاشان قاجاریه. مولفان ویلم فلور، پیتر چلووسکی، مریم اختیار تهران، شاهسون بغدادي، 1391.
- آژند، یعقوب. نگارگری ایران (پژوهشی در تاریخ نقاشی و نگارگری ایران)، ج 1، انتشارات سمت، 1389.
- اسکارچیا، جیان روبرتو. هنر صفوی، زند، قاجار، ترجمه دکتر یعقوب آژند، انتشارات مولی، 1376.
- اعظام قدسی، حسن. خاطرات من، روشن شدن تاریخ صدساله، [بی جا] ، 1342
- آغداشلو، آیدین. آقا لطفعلی صورتگر شیرازی، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور، 1384.
- آغداشلو، آیدین، مقدمهای بر نقاشی قاجاری، فصلنامه حرفه هنرمند، 1384.
- آفاری، ژانت. انجمن های سری زنان در نهضت مشروطه، مترجم: جواد یوسفیان، تهران: بانو، ۱۳۷۷.
- افشار مهاجر، کامران. هنرمند ایرانی و مدرنیسم، تهران، دانشگاه هنر، 1394.
- اقبال آشتیانی، عباس. میرزا تقی خان امیرکبیر، تهران، طوس، 1395.
- اورسل، ارنست. سفرنامه اورسل، ترجمه علیاصغر سعیدی، [بی جا] ، 1352.
- ایروان، رابرت. تحلیلی از هزارویکشب، ترجمه: فریدون بدره ای، تهران: فروزان روز، 1383.
- بختیاری اصل، فریبرز. زنان نامدار تاریخ ایران (مهدعلیا، مادر ناصرالدینشاه)، تهران: انتشارات زوار، 1375.
- بطن مقدم، ثمینه. بررسی چهرهنگاری در نقاشی ایران از صفویه تا قبل از انقلاب اسلامی. پایاننامه دوره کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس، 1387.
- بنی اردلان، اسماعیل. سرفرسنگ های تحول در مسیر نگارگری ایران، تهران: انتشارات دانشگاه هنر، 1387.
- بوذری، علی. هزارویکشب صنیع الملک پلی بین شرق و غرب، فرهنگ مردم 3(12): 42، 1383.
- بی نام. مجموعه ای از نقاشیهای ایران در سدههای دوازدهم و سیزدهم هجری قمری، چاپ اول، تهران، انتشارات دفتر مخصوص شهبانوی ایران، 1351.
- پاکباز، رویین نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، تهران: انتشارات زرین و سیمین، 1389.
- پاکباز، رویین. زایش سنت، نمایش تجدد. حرفه هنرمند، 13،
- پاکباز، رویین. نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، چاپ هشتم، تهران: انتشارات زرین و سیمین، 1388.
- پنجه باشي، الهه، مطالعه تطبيقي دو نقاشي از زنان در دوره قاجار با رويکرد بينامتنيت، زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان): دوره 8، شماره 4، زمستان 1395، صص. 472-453.
- پوپ و دیگران. سیر و صور نقاشی ایران. ترجمه یعقوب آژند، تهران: مولی،
- پولاک، یاکوب ادوارد. سفرنامه پولاک، مترجم: کیکاووس جهانداری، تهران، خوارززمی، ۱۳۶۱.
- تاج بخش، احمد. تاریخ تمدن و فرهنگ ایران (دوره قاجار)، شیراز، نوید شیراز، 1392.
- تاج السلطنه. خاطرات تاج السلطنه، به کوشش مسعود عرفانیان، تهران: نشر تاریخ ایران، 1378.
- ترابی فارسانی، سهیلا، تابستان . تکاپوی زنان عصر قاجار: فردیت، جهان سنت و گذار از آن، سال نوزدهم، دوره جدید، شماره 2، پیاپی 77، 1388.
- توانا، مرادعلی. زن در تاریخ معاصر ایران، مرکز امور مشترکات زنان، چاپ اول، ج 1، تهران: برگ زیتون، 1371.
- توکلی فر، مریم. بررسی تصویر زن در نقاشیهای عهد فتحعلی شاه قاجار. پایاننامه دورهی کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران، 1388.
- جلالی، بهنام. نقاشی قاجاریه، بعد زیبایی شناسی. تهران، نشر کاوش قلم، 1393.
- حاتم، غلامعلی و حاتم پور غیاثی، زهرا. زن در هنرهای تصویری دوره قاجار، دوفصلنامه نقشمایه، شماره ۳، ص ۵۳-۶۲، ۱۳۸۸.
- حسینی، راضیه. مطالعه تطبیقی مص. رهای هزارویکشب مارگ شاگال و صنیع الملک. کارشناسی ارشد، تهران: دانشکده هنر، 1395.
- حسینی، مهدی. کمالالملک، یادنامه کمالالملک، به کوشش علی دهباشی، تهران: نشر به دید، 1378.
- حسینی، مهدی. میرزا ابوالحسن خان غفاری، فصلنامه هنر (35): 82-78، 1381.
- حکمت، علیاصغر. مقدمه هزارویکشب. تهران: کلاله خاور، 1315.
- خاکی، غلامرضا. روش تحقیق با رویکردی به پایاننامه نویسی. تهران: بازتاب، 1398.
- خسروي، حمید، نگاه به انسان در نقاشی مکتب اصفهان صفوي و قاجار. پایاننامه کارشناسی. ارشد دانشگاه هنر اصفهان، 1389.
- خوانساری، احمد سهیلی. کمال هنر (احوال و آثار محمد غفاری کمالالملک)، تهران: انتشارات محمدعلی علمی و انتشارات سروش، 1368.
- دالمانی، هانری. سفرنامه از خراسان تا بختیاری، مترجم: فره وشی، تهران، ابن سینا و امیرکبیر، 1378.
- دبلیو، رابینسن. نقاشی پس از دورهی صفوی، هنرهای ایران، ترجمه ی پرویز مرزبان، چاپ اول، تهران: نشر فروزان، 1379.
- دروویل، گاسپار. سفر در ایران، ترجمه منوچهر اعتماد مقدم، تهران: انتشارات شباویز، 1370.
- دروویل، گاسپار. سفرنامه دروویل، ترجمه جواد محبی، نشر گوتنبرگ، 1337.
- دلریش، بشری. زن در دوره قاجاریه، تهران، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۵.
- دولت آبادی، یحیی. حیات یحیی، تهران، چاپ ششم، ج 1، انتشارات عطار و فردوس، 1371.
- دیولافوا، مادام ژوان. سفرنامه ی ایران و کلده و شوش، ترجمه و نگارش محمد فره -وشی (همایون)، دانشگاه تهران، 1377.
- ذکا، یحیی. تاریخ عکاسی و عکاسان پیشگام در ایران، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1378.
- ذکا، یحیی. زندگی و آثار استاد صنیع الملک، مرکز نشر دانشگاهی، 1382.
- رابینسون و دیگران. نگاهی به نگارگری ایران در سدههای 12 و 13. جلد 1، تهران: دفتر مخصوص ، 1351.
- رابینسون. نقاشی ایرانی در دوره قاجار زیر نظر اتینگهاوزن و یارشاطر. ترجمه رویین پاکباز، تهران: آگه،
- راودراد، اعظم، مريدي، محمدرضا، تقي زادگان، معصومه، تحليلي بر بازنمايي زن در نقاشي معاصر ايران، زن در توسعه و سياست (پژوهش زنان)، دوره 8، شماره 1 (پياپي 28)، بهار 1389، صص. 141-125.
- ریاضتی، صفیه. پیکره نگاري زنان در تزیینات بناهاي قاجار (مطالعهی موردي در سه بناي: کاخ گلستان (تهران)، خانه ملک التجار (یزد) و خانهی نصیرالدوله بدر (شیراز) پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشکده هنر و معماري یزد، 1393
- زارعي، محمدابراهيم، طهماسبي زاده، ساره، شمایلشناسی تصوير زن در دورة قاجار با تأكيد بر سفرنامهها، نگارگریها و عکسهای برجایمانده از اين دوره، زن در فرهنگ و هنر، دورة 10، شمارة 4، زمستان 1397، صص. 594-577.
- زاهد زاهدانی، سعید. بهائیت در ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1380.
- زرگری نژاد، غلامحسین و علی پور نرگس. ترکمن ها و بردگی ایرانیان در عصر قاجار از آغاز تا انعقاد عهد نامه آخال، تاریخ اسلام و ایران، شماره ۲، ص ۴۶-۲۳، تابستان ۱۳۸۸.
- زرین کوب، عبدالحسین. کارنامه اسلام. تهران: انتشارات امیرکبیر، 1387.
- سپهر، علی احمد. خاطرات مورخ الدوله سپهر به کوشش احمد سمیعی، تهران، نشر نامک، ۱۳۷۷.
- ستاری، جلال. افسون شهرزاد، تهران: توس، 1368.
- سخنپرداز، کامران. نقاشی پشت شیشه: ویژگی ها و تاثیرگذاری ها. آیینه خیال. شماره 10،
- سرنا، کارلا. مردم و دیدنیهای ایران: سفرنامه کارلا سرنا، ترجمه غلامرضا سمیعی کیوان، نشر نو، 1363.
- سولتیکف، الکسیس. مسافرت به ایران، ترجمه محسن صبا، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1336.
- سیف، هادی. نقاشی روی کاشی. تهران: سروش- علمی،
- شایسته فر، مهناز و شهبازی، محبوبه. تطبیق مصادیق اجتماعی زنان در دوره قاجار با جایگاه زن در نگارگری نسخه خطی هزارویکشب، زن در فرهنگ و هنر، دوره هفتم، شماره ۴، ص ۴۵۵-۴۷۱، زمستان ۱۳۹۴.
- شریعت پناهی، حسام الدین. اروپایی ها و لباس ایرانیان، نشر قوس، 1383.
- شریفزاده، سید عبدالمجید. تاریخ نگارگری در ایران. تهران: حوزه هنری،
- شمیم، علیاصغر. ایران در دورهی سلطنت قاجاریه، چاپ سوم، تهران، نشر علمی، 1371.
- شهدادی، جهانگیر. دریچه ای بر زیباشناسی ایرانی (گل و مرغ)، انتشارات کتاب خورشید، 1384.
- شیل، لیدی. خاطرات لیدی شیل. ترجمه حسین ابوترابیان، تهران: نشر نو،
- شیل، ماری لئونورا. خاطرات لیدی شیل، ترجمه حسین ابوترابیان؛ تهران: نشر نو، 1362.
- شین دشتگل، هلن. نسخه خطی و مصور هزارویکشب بازمانده دربار عهد ناصری، کتاب ماه هنر (85)، 1389.
- طیبی، الهام، بررسی نقش زن در نگارههاي قاجار با تکیه بر هزارویکشب، استاد راهنما مهدي محمد زاده، کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اسلامی، تبریز،1391.
- عضدالدوله، سلطان احمد میرزا. تاریخ عضدی، به اهتمام حسین کوهی کرمانی، تهران: مظاهری، 1328.
- عطایی، شیلر. بررسی تحول کارکرد پیکره نگاري در دوره دوم قاجار و پیامدهای گفتمانی آن. پایاننامه کارشناسي ارشد. دانشگاه علم و فرهنگ، 1390.
- علیمحمدی اردکانی، جواد، همگامی ادبیات و نقاشی قاجار، انتشارات یساولی، تهران، 1391.
- فدوی، محمد، تصویرسازی در عصر صفویه و قاجار، نشر دانشگاه تهران،1396.
- فلور، ویلم و چلکووسکی، پیتر و اختیار، مریم. نقاشی و نقاشان دوره قاجار، مترجم: یعقوب آژند، تهران، انتشارات ایل شاهسون بغدادی، 1391.
- فیاضی، عماد الدین؛ محمد لاری، مژگان آ. بهداشت روانی و جسمانی زن قاجار به روایت سفرنامه نویسان، مسکویه، شماره 11، 1388.
- قویمی، فخری. کارنامه زنان مشهور ایران، تهران: وزارت آموزش و پرورش، 1352.
- کاساکوفسکی، کلنل. خاطرات کلنل کاساکوفسکی، ترجمه عباس قلی جلی، تهران: امیرکبیر، 1344.
- کاظمی، خدیجه. آرایش و پوشش زنان قاجار (از عهد مغول تا پایان دورهی قاجار)، انتشارات اندیشه زرین، 1388.
- کدی، آر. ایران دوران قاجار و برآمدن رضاخان، ترجمه مهدی حقیقت خواه، چاپ اول، انتشارات ققنوس، 1381.
- کسری، نیلوفر. زنان در تاریخ معاصر ایران، تهران: بدرقه جاویدان، 1387.
- کن بای، شیلا. نقاشی ایرانی، مترجم: مهدی حسینی، تهران، دانشگاه هنر، ۱۳۸۷.
- کوزنتسوا، ن.آ. اوضاع سیاسی و اقتصادی- اجتماعی ایران در پایان سده هجدهم تا نیمه نخست سده نوزدهم میلادی، ترجمه سیروس ایزدی، تهران: نشر بین الملل، 1358.
- گرابار، آلگ. تاملی در هنر قاجاری و اهمیت آن ترجمه ولی اله کاوسی. گلستان هنر،14،
- گودرزي (دیباج)، مرتضی. آیینه خیال: تجزیهوتحلیل و بررسی نقوش و تزیئنات در هنر دوره قاجار تهران، انتشارات سوره مهر. 1388.
- گودرزی، مصطفی. نقاشی جدید، قرار و قاعده ندارد…(تأثیر نقاشی غرب روی نقاشی ایران)، هنرهای تجسمی، شماره 3، 1380.
- لاري، مریم. تصویر زنان در دوره قاجار (رویکرد بینامتنی)، پایاننامه دورهی دکتري. دانشگاه هنر. 1387
- مستوفی عبدالله، شرح زندگانی من، نشر دانشگاه تهران،1391.
- مسکوب، شاهرخ. نقاشی قاجار (تمایز، اصالت اما دور از واقعیت). طاووس. 17، 1386.
- معیر الممالک، دوستعلي خان، رجال عصر ناصری، تهران: نشر تاریخ ایران، 1361.
- مونس الدوله. خاطرات مونس الدوله (ندیمه ی حرمسرای ناصرالدینشاه)، به کوشش سیروس سعدوندیان، انتشارات زرین، 1386.
- میلانی، فرزانه. طاهره قره العین پیشرو آزادی زنان، مجله خوشه هایی از خرمن ادب و هنر، شماره 12، 1380.
- ناظرزاده هرندي، بهمن. جایگاه ویژه انسان در تصویرگري عصر قاجار، پایاننامه دورهی کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، 1388.
- نصیر نیا، زهرا. بررسی نقاشی تکچهرهی ایرانی از دوره صفویه تا دوره قاجار. پایاننامه ي دوره. کارشناسی ارشد. دانشگاه شاهد، 1383.
- نفیسی، سعید. تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران در دوره معاصر (موضوع قاجاریه)، تهران، اساطیر، ۱۳۴۴.
- هدایت، مهدی قلی خان. خاطرات و خطرات، چاپ دوم، تهران: زوار، 1344.
- واتسون، گرانت، تاریخ ایران دوره قاجار، ترجمه وحید مازندرانی، تهران، سخن، 1394.
- ورهرام، غلامرضا. نظام سیاسی و سازمآنهای اجتماعی ایران در عصر قاجار، تهران، انتشارات معین، ۱۳۸۵.
- یوسفیان، مریم. نقاشی دوران قاجار از منظر نشانهشناسی (پیکرنگاري). پایاننامه کارشناسی. ارشد، دانشگاه هنر اصفهان، 1389.
منابع انگلیسی
- Afary, J. The Iranian Constitutionel Revolution, 1906-1011: Grassroots Democracy, Social Democracy, and The Origins of Feminism, New York, 1996.
- Bahari, E. . Bihzad Master of Persian Painting, London: I. B TAURIS publishers, 2006.
- Diba, L. Royal Persian Painting,The Qajar Epoch,1785-1925, Maryam Ekhtiar L.B. Tourist publishers in association with Brooklim Musium of Art, 1999.
- Gray, B. Persian Painting, London, Emest Bem, 2010.
- http://www.episodemagazine.com/N26/ghajar.htm
- Qajar Painting, of the 18th &19th Centuries. Tehran, 1973
- Tavoos, M., Doroodgar, A. The Representations Of Space And Architecture In Paintings Embedded In Sani-Ol Molk Illustrated Book One Thousand And One Nights. Naghsh Mayeh 4(7): 7-16, 2011.
- artuk.org
- pinterest.com
- shahrefarhang.com/saniolmolk
محصولات مشابه
فرمت فایل | word, pdf |
---|---|
رشته | نقاشی |
تعداد صفحات | 256 |